Zbiory

Kolekcja geologiczna – zbiór skał i minerałów Tatrzańskich

Okazy, które tutaj prezentujemy należą do jednej z pierwszych kolekcji Muzeum Tatrzańskiego ofiarowanych przez Tytusa Chałubińskiego. Na zdjęciach bezpośrednio obok okazów możecie Państwo zobaczyć różnego rodzaju metryczki. Wśród okazów tej kolekcji znajdują się też pojedyncze próbki pobrane poza Tatrami. Zaliczyć do nich możemy okazy pozyskane na Babiej Górze lub w Beskidach. Rodzaje metryczek. Sygnaturki odręcznie wypisane na czystym kawałku papieru, są wykonane przez Antoniego Ślósarskiego (1843-1897). W 1888 był jednym z założycieli Towarzystwa Muzeum Tatrzańskiego i Muzeum Tatrzańskiego. Bywając w Zakopanem wiele czasu poświęcał na porządkowanie i katalogowanie zbiorów Muzeum. To właśnie on przepisał notatki Tytusa Chałubińskiego, nazwane „Spisem geognastycznym” i stworzył w ten sposób zeszyt który stal się pierwszym katalogiem. Stworzył też pierwsze metryczki przy okazach (patrz niżej), które posiadają dokładnie przepisane informacje o eksponacie, ze spisu geognastycznego. Na części okazów po dziś dzień zachowały się prostokątne karteczki w niebieskiej obwódce z numerami. Numery te zgodne są z numerami w spisie geognostycznym i zostały własnoręcznie wykonane przez Tytusa Chałubińskiego. Wyjątkowo przy niektórych okazach zachowały się oryginalne metryczki pisane własnoręcznie przez samego kolekcjonera. Metryczki (ok. 1890) wykonane przez Józefa Mrozewicza geologa, który zaopatrywał Muzeum Tatrzańskie w okazy skał i urządził jego pierwszą wystawę geologiczną. W 1922 Towarzystwo Muzeum Tatrzańskiego mianowało go swym członkiem honorowym. Pierwsze metryczki zawierające dokładny opis stanowiska wykonano w 1889 roku. Poprawki wykonane są prawdopodobnie przez samego Mrozewicza. Natomiast w roku 1890 wykonał skrócone metryczki na innym blankiecie. Część z eksponatów posiada też charakterystyczne kartoniki z czerwonymi obwódkami, które zostały wykonane przez Mieczysława Limanowskiego na potrzeby organizowanej w 1903 - IX Międzynarodowego Kongresu Geologicznego, który odbywał się w Wiedniu. Wybrane eksponaty posiadają też karty wizytowe Bronisława Znatowicza wraz informacją o numerze analiz, które wykonano na danym okazie. Znatowicz był chemikiem i wybitnym popularyzatorem nauk przyrodniczych, znajomym Tytusa Chałubińskiego, członkiem rady redakcyjnej „Wszechświata”. Prowadził samodzielną pracownię chemiczną. Zajmował się badaniem składu wód Wisły, skał tatrzańskich i gleb, ponadto: fosforescencją, elektrolizą związków organicznych, redukcją i nitrowaniem związków aromatycznych, czy wydzielaniem barwników ze smoły pogazowej.

Kolekcja roślin „jawnokwiatowych”

Często zapomina się, że oprócz zielnika mchów, Tytus Chałubiński przekazał do Muzeum Tatrzańskiego również zielnik roślin naczyniowych. Zbiór ten składa się z 416 kart zielnikowych, zawierających rośliny zebrane w Tatrach. W części tej będzie Państwo mogli zobaczyć, specjalnie wykonane skany tej kolekcji. Uzupełnieniem tej zakładki jest fragment archiwalnego katalogu.

Mchy – największa botaniczna pasja Tytusa Chałubińskiego

Dzięki wirtualnej wystawie po raz pierwszy możliwe jest zaprezentowanie i pokazanie obrazów kryjących się preparatach mikroskopowych wykonanych własnoręcznie przez Tytusa Chałubińskiego. Ich kolekcja wraz z zielnikiem mchów, roślin naczyniowych oraz okazów geologicznych była jedną z pierwszych kolekcji Muzeum Tatrzańskiego. Na każdym zdjęciu w sposób wyraźny zaznaczono skalę, a na osobnym zdjęciu udokumentowano też opis znajdujący się na szkiełku podstawowym. Preparaty mikroskopowe mchów (B/20/MT) zachowały się w doskonałym stanie. Umieszczone są w sześciu księgach. Pudełka od nr 1 do 5 w czarnej, tekturowej oprawie o wymiarach 19,5 x 20,0 x 6,5 cm zawierają po 100 przegródek, wyklejone są papierem i aksamitem. Na grzbiecie wytłoczony jest złoty napis „MUSCI TATRENSES preparata”. Księga nr 6 o wymiarach 18,0 x 26,5 x 6,5 cm, oprawiona w brązowo­beżowe płótno, na grzbiecie ma wytłoczony złoty napis „Microscopische Präparate”. Każdy preparat opisany jest ręką Tytusa Chałubińskiego. Ponadto ołówkiem na każdej etykietce naniesiono w muzeum numer inwentarzowy (np. 3459). Pierwszej kontroli preparatów mikroskopowych w 1911 roku, dokonał pan Rottert (prawdopodobnie Władysław Karol Rothert). Jak wynika ze sporządzonej w tym czasie notatki ówczesnego kustosza Walentego Sztaszela, ekspert dość wysoko ocenił stopień zachowania eksponatów.