Kurierzy tatrzańscy ZWZ-AK „Zagroda” – Bohaterowie AK
14 lutego obchodzimy 80. rocznicę powstania Armii Krajowej (AK). Największej podziemnej armii okupowanej przez hitlerowców Europy. O kurierach tatrzańskich placówki ZWZ-AK o kryptonimie „Zagroda” opowie Wojciech Szatkowski z Muzeum Tatrzańskiego.
Atak niemiecki na Polskę 1 września i sowiecki w dniu 17 września 1939 roku postawiły państwo polskie i ludność w bardzo trudnej sytuacji. Kampania wrześniowa zakończyła się z początkiem października, a część władz i wojska wycofała się na Węgry, gdzie zaczęły się tworzyć pierwsze polskie placówki. Przedstawiciele władz polskich w Budapeszcie zaczęli już wtedy myśleć o stworzeniu sprawnego systemu łączności z krajem. Służyć temu mieli kurierzy, którzy przemierzali polskie góry, nie tylko Tatry, przenosząc meldunki, przeprowadzając oficerów i żołnierzy, broń, na trasie Zakopane – Budapeszt. System łączności z krajem stworzono na początku 1940 roku, choć pierwsze niezorganizowane przejścia kurierskie miały miejsce wcześniej. Kilkudziesięciu kurierów tatrzańskich utrzymywało łączność z krajem i rządem na emigracji do 1944 roku. Niektórzy z nich pracowali jeszcze dłużej…Przemierzali oni trudną trasę Zakopane – Budapeszt, do bazy kurierskiej o kryptonimie „Romek”, „Liszt”, „Pestka”, przy ulicy Donati 13 w Budapeszcie. Wielu z nich zginęło w czasie wojny.
Oto oni, nasi bohaterowie:
Jan Bobowski 1917, Bronisław Czech 1908, Wacław Felczak 1916, Józef Fitrzyk 1905, Andrzej Frączysty 1900, Gustaw Frączysty 1913, Stanisław Frączysty 1917, Wincenty Galica 1916, Jan Gąsienica-Kręty 1916, Władysław Gąsienica-Roj 1917, J. Eugeniusz Gąsienica-Sieczka 1907, Józef Gąsienica-Zuzaniak 1912, Krystyna Giżycka 1916, Maria Hulewicz, Stanisław Karpiel 1913, Filip Feliks Klaper 1904, Józef Krzeptowski 1904, Andrzej Krzysiak 1919, Jan Kula 1922, Stanisław Kula 1920, Ludwika Leśniak, Stanisław Łaś 1895, Jan Łożański 1916, Jan Marusarz 1912, Stanisław Marusarz 1913, Helena Marusarzówna 1918, Wanda Modlibowska 1909, Stanisław Motyka 1906, Andrzej Podczerwiński 1908, Ludwik Polakiewicz 1910, Bronisław Przybylski, Franciszek Roman 1914, Zbigniew Ryś 1914, Rudolf Samardak 1914?, Włodzimierz Szyc 1916, Aleksander Wróblewski, Czesław Wrześniak 1914, Stanisław Wrześniak 1912.