Zagroda Bafiów w Chochołowie

Cennik:

EKSPOZYCJA STAŁA
bilet normalny 8 zł
bilet ulgowy 4 zł

KARTA DUŻEJ RODZINY
bilet na wystawy dostępne w filii dla 1 osoby 3 zł

BILET CAŁODZIENNY ŁĄCZONY DO WSZYSTKICH OTWARTYCH FILII
bilet normalny 49 zł
bilet ulgowy 24 zł

BILET TYGODNIOWY ŁĄCZONY DO WSZYSTKICH OTWARTYCH FILII
bilet normalny 65 zł
bilet ulgowy 32 zł

GRUPOWY
min. 15 os., wszystkie wystawy dostępne w filii, na każde 15 os. 1 opiekun gratis
bilet za 1 os. 3 zł

AUDIOPRZEWODNIK 5 zł

OPROWADZANIE 20 zł

MIESZKAŃCY GMIN: Biały Dunajec, Bukowina Tatrzańska, Czarny Dunajec, Kościelisko, Nowy Targ, Miasto Nowy Targ, Miasto Zakopane, Poronin i Szaflary
bilet 1 zł

Wstęp wolny w każdą niedzielę

Godziny otwarcia:

poniedziałek: nieczynne
wtorek: nieczynne
środa – niedziela: 10:00 – 14:00

Ostatnie wejście – pół godziny przed zamknięciem filii

Adres:

Chochołów 75,
34-513 Chochołów

Telefon: +48 18 201 52 05
Filia w Chochołowie, drewniany budynek Muzeum Powstania Chochołowskiego z gankiem i płotem

Podhalańska wieś Chochołów ma bogatą, sięgającą początków XVI wieku historię. Pierwszym znanym dokumentem był przywilej na sołtystwo dziedziczne we wsi wydany przez króla Zygmunta III Wazę w 1592 roku dla Bartłomieja Chochołowskiego za udział w wyprawie przeciwko Moskwie. Jest więc Chochołów wsią w tej okolicy starą, wcześnie biorącą udział w ważnych wydarzeniach historycznych. Niejeden sołtys z Chochołowa, prócz wspomnianego Bartłomieja, zasłynął męstwem w szeregach wojsk królewskich. W czasie „potopu szwedzkiego” w latach 1655-1656 chochołowianie wsławili się udziałem w wojnie pod wodzą starosty babimojskiego Krzysztofa Żegockiego. Kolejni królowie polscy zatwierdzali prawa i przywileje sołtysów chochołowskich. Mieli też chochołowianie swój udział w Konfederacji Barskiej.

Sławę na Podhalu przyniosło wsi powstanie chochołowskie 1846 roku, krótko trwające zbrojne wystąpienie przeciwko Austrii w czasie poprzedzającej Wiosnę Ludów rewolucji krakowskiej. Wypadki roku 1846 dojrzewały długo; nie bez znaczenia był pobyt na Podhalu w 1832 roku poety Seweryna Goszczyńskiego, ukrywającego się po powstaniu listopadowym założyciela tajnego Stowarzyszenia Ludu Polskiego do walki powstańczej z zaborcami, oraz agitacja działaczy tegoż Stowarzyszenia. Plan włączenia się do powstania przeciwko Austrii narodził się w wyniku kontaktów miejscowych spiskowców z docierającymi na Podhale emisariuszami, którzy nawiązali kontakt z działaczami narodowymi: nauczycielem i organistą Janem Kantym Andrusikiewiczem, księdzem Leopoldem Kmietowiczem z Chochołowa i księdzem Michałem Głowackim „Światopełkiem” z Poronina – później przywódcami chochołowskiego „poruseństwa”.

Termin wybuchu powstania ustalił powstańczy Rząd Narodowy w Krakowie na 21 lutego. Władze austriackie wcześniej znały plany powstańcze i 18 lutego wojska austriackie wkroczyły do Krakowa. Wśród członków Rządu Narodowego wahano się, czy nie odwołać powstania – do odległego od Krakowa Chochołowa wieści te nie dotarły. Wieczorem 21 lutego uzbrojeni górale pod wodzą Andrusikiewicza i księdza Kmietowicza uderzyli na posterunek austriackiej straży granicznej w Chochołowie. Po rozbrojeniu strażników Andrusikiewicz ogłosił wybuch powstania.

Powstańcy udali się do położonej po drugiej stronie granicy galicyjsko-węgierskiej Suchej Góry, aby tam w komorze celnej zdobyć pieniądze na potrzeby ruchu. Komorę celną zdobyli bez trudu – jeden ze strażników przyłączył się nawet do powstańców. Następny dzień przeznaczono na werbowanie ochotników i przygotowanie broni. 22 lutego wieczorem w Chochołowie zgromadziło się około pięciuset chłopów zwerbowanych z sąsiednich wsi – Witowa, Dzianisza, Cichego. Około północy zgromadzonych powstańców zaatakowali nieoczekiwanie strażnicy celni pod wodzą komisarza straży finansowej z Nowego Targu, Romualda Fiutowskiego, oraz obałamuceni przez Austriaków chłopi z Czarnego Dunajca. W potyczce zostali ranni przywódcy powstańców, ksiądz Kmietowicz i Andrusikiewicz. Dalszy opór był bezcelowy wobec nadciągających dla stłumienia powstania posiłków. Przywódcy i uczestnicy powstania chochołowskiego ponieśli surowe kary. Wielu z nich znalazło się w więzieniach Spielbergu, Kufsteinu i Wiśnicza. Ksiądz Kmietowicz otrzymał wyrok śmierci, zamieniony później na wieloletnie więzienie. Andrusikiewicza i innych pojmano i skazano na kary ciężkiego więzienia. Wszystkich uwolniła rewolucja 1848 roku zwana „Wiosną Ludów”.

Ekspozycja w Muzeum Powstania Chochołowskiego przypomina ów znaczący w dziejach Chochołowa epizod 1846 roku, zwany „poruseństwem” chochołowskim. Otwarte w 1978 r. Muzeum Powstania Chochołowskiego mieści się w zabytkowej chałupie należącej niegdyś do zamożnego gospodarza, Jana Bafii. Chałupa Bafii typowa dla budownictwa podhalańskiego, a więc wykonana z płazów, konstrukcji zrębowej – posiada sień, izbę „czarną”, izbę „białą”, komorę oraz wyżkę nad komorą.
W urządzeniu wnętrza starano się połączyć dzieje powstania z ekspozycją etnograficzną, uzmysławiającą, jak w połowie XIX w. żyła rodzina góralska. W izbie „czarnej”, gdzie toczyło się życie codzienne rodziny, są sprzęty niezbędne do wykonywania prac gospodarskich. Izba „biała”, zwana „paradną”, ma inny charakter; używana od święta jest jasna, wyposażona w zdobione sprzęty, obrazy na szkle, ceramikę – słowem przedmioty świadczące o zamożności gospodarzy.

We wszystkich wnętrzach zabytkowego domu rozmieszczono plansze składające się na część historyczną wystawy. Jest więc kartusz z kalendarium chochołowskim oraz broń używana przez powstańców. Teksty, podobizny dokumentów i ryciny ukazują dawne tradycje wsi królewskiej Chochołów. Swoje miejsce na wystawie ma również postać Seweryna Goszczyńskiego, poety, spiskowca związanego z rodziną Tetmajerów z Łopusznej. Aby zwiedzającym unaocznić szersze tło, na którym osadzone było powstanie chochołowskie – przedstawiono przebieg rewolucji krakowskiej 1846 r., a następnie przygotowania do chochołowskiego powstania, sylwetki jego przywódców, dokumenty, listę uczestników i epilog „poruseństwa” – represje zaborcy. Powstanie chochołowskie, choć było tylko epizodem, żyło i żyje nadal w świadomości mieszkańców wsi. Potwierdza to ukazana w Muzeum dokumentacja obchodów rocznicowych powstania, wymownych zwłaszcza u progu walki o niepodległość w 1913 roku. Wystawę zamyka pokaz piśmiennictwa – zarówno naukowego jak i poezji i prozy – w którym powstanie chochołowskie znalazło swoje odbicie, a także współczesna rzeźba ludowa i obrazy na szkle o tematyce powstańczej.

Po wizycie w Muzeum, znajdź nas na Facebooku i Instagramie. To szansa na dowiedzenie się o tym co aktualnie dzieje się w naszym Muzeum, poszerzenie wiedzy oraz obejrzenie ciekawych materiałów multimedialnych.

Wpisz szukane wyrażenie