Wydarzenia we wrześniu
Wrzesień w Muzeum Tatrzańskim
WYDARZENIA
7 września (czwartek)
Godz. 17:00
Gmach główny Muzeum Tatrzańskiego, ul. Krupówki 10
Made in Zakopane Zakopiańskie rzemiosło artystyczne do II wojny światowej. Oprowadzanie kuratorskie po wystawie poprowadzi Helena Agata Pitoń
Oprowadzanie w cenie biletu
11 września (poniedziałek)
Godz. 12:00
Galeria Władysława Hasiora, ul. Jagiellońska 18 b
KLUB ROZMÓW NA SZCZYTACH – spotkanie z artystami duoAccosphere: Alena Budziňáková (Słowacja) / akordeon oraz Grzegorz Palus (Polska) / akordeon
Spotkanie w ramach XV Międzynarodowego Festiwalu „Muzyka na Szczytach” – Zakopane 2023
Wstęp wolny w ramach promocji Muzeum Tatrzańskiego
11 września (poniedziałek)
Godz. 19:00
Galeria Władysława Hasiora, ul. Jagiellońska 18 b
KONCERT KAMERALNY duoAccosphere: Alena Budziňáková (Słowacja) / akordeon oraz Grzegorz Palus (Polska) / akordeon
Koncert w ramach XV Międzynarodowego Festiwalu „Muzyka na Szczytach” – Zakopane 2023
W programie: Peter Machajdík (1961) Jeszcze chwila… Volodymyr Runchak (1960) Of Sisyphus and Prometheus – two instructive myths a diptych for accordion duo (O Syzyfie i Prometeuszu – dwa pouczające mity na duet akordeonowy) Miroslav Skoryk (1938-2020) Melodia (opr. duoAccosphere) Vacláv Trojan (1907-1983) Bajki (opr. duoAccosphere) Andrzej Krzanowski (1951-1990) Taniec Góralski Witold Lutosławski (1913-1994) Wariacje na temat Paganiniego (opr. duoAccosphere)
Wstęp wolny w ramach promocji Muzeum Tatrzańskiego
15 września (piątek)
Godz. 17:00
Willa Koliba Muzeum Stylu Zakopiańskiego, ul. Kościeliska 18
Bagpipes’ family. Spotkanie z rodziną Majerczyków, wydarzenie towarzyszące wystawie Kształtowanie dźwięku. Tomasz Skupień i dudy
Wydarzenie w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa
Wstęp wolny w ramach promocji Muzeum Tatrzańskiego
16 września (sobota)
Widzimy się u Rząsów – Rząsa, Hasior, Brzozowski i inni, Zakopiańskie Środowisko Artystyczne lat 60′ i 70′ + UrbaMistyka. Sztuka w Zakopanem
PROGRAM:
START 13:30 – oprowadzanie po wystawie UrbaMistyka. Sztuka w Zakopanem, Galeria Władysława Hasiora, ul. Jagiellońska 18 b (parking od ulicy Piaseckiego)
Około 14:30 – oprowadzanie po wystawie UrbaMistyka. Sztuka w Zakopanem, Galeria Sztuki w willi Oksza, ul. Zamoyskiego 25
Około 16:00 – oprowadzanie po wystawie stałej w Galerii Antoniego Rząsy, ul. Bogdańskiego 16 a
Wydarzenie w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa
Na wystawę UrbaMistyka. Sztuka w Zakopanem wstęp wolny w ramach promocji Muzeum Tatrzańskiego
Cykl „Widzimy się u Rząsów” realizowany przez Galerię Antoniego Rząsy, współfinansowany jest przez Miasto Zakopane.
17 września (niedziela)
Godz. 11:00
Willa Koliba Muzeum Stylu Zakopiańskiego, ul. Kościeliska 18
Święto ulicy Kościeliskiej
19 września (wtorek)
Godz. 20:45
Willa Koliba Muzeum Stylu Zakopiańskiego, ul. Kościeliska 18
ROZMOWY ISTOTNE – Teatr liturgii „z wysokości Wschodu” – prof. Michał Klinger
Wydarzenie odbywa się w ramach XII Zakopiańskich Prezentacji Artystycznych “Pępek Świata”.
29 września – 1 października (piątek – niedziela)
Weekend seniora z Kulturą
Zapraszamy seniorów do odwiedzenia filii Muzeum Tatrzańskiego.
Na hasło „Weekend seniora z Kulturą” wstęp wolny w ramach promocji Muzeum Tatrzańskiego
29 września (piątek)
Godz. 10:00 – 16:00
Gmach główny Muzeum Tatrzańskiego, ul. Krupówki 10
150 lat zorganizowanej turystyki w Polsce – Konferencja z okazja 150-lecia Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego
Organizator Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawczego, Współorganizator Muzeum Tatrzańskie
Wstęp wolny w ramach promocji Muzeum Tatrzańskiego
30 września (sobota)
Godz. 17:00
Muzeum Kornela Makuszyńskiego w willi Opolanka, ul. Tetmajera 15
„Zakopane połowy XX wieku w świetle korespondencji Janusza Domaniewskiego – przyrodnika, muzealnika, literata” – spotkanie z prof. D. Iwanem, drem hab. H. Kowalskim, drem M. Warchałowskim wokół nowego numeru „Memorabilia Zoologica” poprowadzi M. Krupa.
W ramach weekendu seniora z Kulturą
Wstęp wolny w ramach promocji Muzeum Tatrzańskiego
30 września (sobota)
Godz. 14:00 – 17:00
Muzeum Kornela Makuszyńskiego w willi Opolanka, ul. Tetmajera 15
Brydż z Kornelem Makuszyńskim
W ramach weekendu seniora z Kulturą
Wstęp wolny w ramach promocji Muzeum Tatrzańskiego
WYSTAWY CZASOWE
Kształtowanie dźwięku. Tomasz Skupień i dudy
od 19 maja przedłużona do 8 października 2023
Muzeum Stylu Zakopiańskiego w willi Koliba, ul. Kościeliska 18
Wystawa Kształtowanie dźwięku. Tomasz Skupień i dudy prezentuje kolekcję dud i ich elementy składowe ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego. Najstarsze eksponaty pochodzą z I połowy XIX wieku, najmłodsze – z 2022 roku. Ponadto pojedyncze egzemplarze wykonane przez Tomasza Skupnia (1955–2005) wypożyczono od jego uczniów, regionalnych dudziarzy i pasjonatów tego instrumentu. Stworzyły kontekst opowieści o muzykancie z zakopiańskich Kuźnic, samouku, nauczycielu gry na dudach, bezpośrednim kontynuatorze lokalnej tradycji muzycznej i wychowawcy kolejnego pokolenia dudziarzy na Podhalu. Przystosował brzmienie instrumentu pasterskiego do występów scenicznych. Dzięki determinacji Skupnia dudy podhalańskie przeżywają dzisiaj renesans, a w 2014 roku umiejętność wytwarzania i gry na tym instrumencie została wpisana na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Ciekawostką jest, że w dwudziestoleciu międzywojennym członkowie orkiestr pułków Strzelców Podhalańskich grali na dudach. Zmodyfikowane instrumenty były wzorowane na obiektach z Muzeum Tatrzańskiego, prezentowanych na wystawie.
Kurator: Magdalena Kwiecińska
Patronat nad wystawą objął Narodowy Instytut Dziedzictwa
Made in Zakopane
Zakopiańskie rzemiosło artystyczne do II wojny światowej
od 1 lipca do 1 października 2023
Gmachy głównym Muzeum Tatrzańskiego, ul. Krupówki 10
Prezentujemy Państwu pierwszą wystawę poświęconą w całości zakopiańskiemu rzemiosłu artystycznemu czyli meblom, tkaninom, koronkom, ceramice, rzeźbom oraz pamiątkom wytwarzanym w Zakopanem od II połowy XIX w. aż do roku 1939.
Trudno znaleźć początki tego typu twórczości. Przyjeżdżający pod Tatry turyści zachwycali się nie tylko przyrodą, ale także przedmiotami codziennego użytku, które znajdowali w podhalańskich chałupach.
Ten podziw dla rodzimych talentów, idący w parze ze społecznikowsko-pozytywistycznymi ideami oraz chęć pomocy ubogiej góralskiej ludności dały początek szeregowi inicjatyw, mających na celu zawodową edukację górali i otwarcie im przez to możliwości dodatkowego zarobkowania. W działaniach tych postawiono właśnie na rozmaite rzemiosła artystyczne.
Zaowocowało to powstaniem w Zakopanem w drugiej połowie XIX wieku dwóch szkół zawodowych: Szkoły Przemysłu Drzewnego i Szkoły Koronkarskiej. Obie te instytucje na długie lata stały się centrami zakopiańskiego rzemiosła, zarówno poprzez wyroby własne, jak i twórczość swoich licznych absolwentów.
Na rozwój sztuki użytkowej w Zakopanem mieli wpływ również artyści, których przyciągały zarówno góry, jak też względna swoboda wymiany myśli i poglądów, która tutaj jakoś mniej rzucała się w oczy zaborcom. Przywozili ze sobą idee łączenia sztuki i użyteczności w przedmiotach codziennego użytku. Tworzyli stowarzyszenia (np. „Sztuka Podhalańska”) i warsztaty („Kilim”, „Tarkos”), w których zajmowano się np. wytwarzaniem dekoracyjnych tkanin. Artyści miejscowi i przyjezdni w swoich pracowniach chętnie łączyli sztukę z rzemiosłem, wprowadzając także techniki, które nie były na Podhalu tradycyjne (jak ceramika).
Zdarzało się, że zamieszkujący tu twórcy ze swoich domów czynili modelowe wręcz przykłady łączenia sztuki z użytecznością (np. willa Cicha Karola Kłosowskiego). Także licznie powstające pensjonaty i domy letniskowe często wyposażane były w artystyczne funkcjonalne przedmioty.
Wystawą naszą chcemy przypomnieć i udowodnić, że Zakopane – obecnie kojarzone z tandetą „krupówkowych” pamiątek – było prężnym ośrodkiem różnego rodzaju rzemiosł, cechujących się wysoką jakością wykonania, a „Made in Zakopane” to marka solidna (choć wymyślona na potrzeby wystawy). Wyroby zakopiańskich pracowni projektowane były niejednokrotnie przez profesjonalnych artystów i odznaczały się wysokim poziomem artystycznym.
Prezentowana różnorodność wyrobów i ich wspólne eksponowanie ma w założeniu nawiązywać do wystaw rzemiosła, które odbywały się w międzywojennym Zakopanem (często w salach Szkoły Przemysłu Drzewnego), na których razem występowały różne rodzaje przedmiotów.
Na wystawie przypominamy też wytwórnie mniej znane oraz prezentujemy obiekty rzadziej pokazywane, przechowywane w magazynach Muzeum Tatrzańskiego i innych instytucji, w tym muzeów z Warszawy, Poznania, Krakowa, Łodzi, Płocka, Kielc i Sulejówka oraz pochodzące ze zbiorów prywatnych. Z rozmysłem pomijamy kwestię stylu zakopiańskiego, bo mogą go Państwo zobaczyć w jednej z naszych muzealnych filii – willi Koliba.
Wystawa z założenia ma za zadanie przypomnieć zakopiańskie rzemiosło artystyczne do 1939 roku. Jej bohaterami są same przedmioty i ich twórcy. Celowo pozbawiona jest wartościowania, poszukiwania kontekstów i reinterpretacji tematu, do czego – mamy nadzieję – stanie się podstawą.
Kurator: Helena Pitoń
UrbaMistyka. Sztuka w Zakopanem
od 5 sierpnia do 5 listopada 2023
Galeria Sztuki w willi Oksza, ul. Zamoyskiego 25
Galeria Władysława Hasiora, ul. Jagiellońska 18 b
Wystawa opowiada o zakopiańskiej plastyce i designie podlanych sosem kosmopolitycznego modernizmu i uwspółcześnionego folkloru. Interesuje nas historia powojennej sztuki, związanej zarówno z miejską przestrzenią jak i prywatnymi wnętrzami, z lokalnym rzemiosłem i masową produkcją, z fascynacją pierwotną ludowością i obsesją awangardy. W tym sensie UrbaMistyka to próba zmierzenia się z zapomnianą, wymazaną albo nigdy nie urzeczywistnioną ikonografią Zakopanego i fenomenem miasta, którego wizja rozciąga się między góralską wsią, nowoczesną metropolią, a legendarną kolonią artystów.
Trzon wystawy stanowią prace z czasu PRL, ale jej ramy kreślą zarówno przedwojenne dzieła przecierające szlak innej niż zakopiańska estetyki, jak i prace współczesnych artystek i artystów, które na nowo interpretują zakopiańskie mikrohistorie i jednocześnie nawiązują do współczesnej tkanki zmitologizowanego miasta. W tym kontekście pokazujemy m.in. cykl projektów Pauliny Włostowskiej inspirowanych liternictwem i produktami lokalnej Cepelii, kompozycję ceramiczną Pawła Olszczyńskiego nawiązującą do dekoracji domów wczasowych i wielkoformatowe tkaniny autorstwa Małgorzaty Mirgi-Tas z wizerunkami zakopiańskich artystek. Ta ostatnia praca zainstalowana na Domu Handlowym Granit, pierwszym zakopiańskim wieżowcu, akcentuje jak pisał Andrzej Jakimowicz, że Zakopane to nie tylko zakopiańszczyzna, a Witkiewiczów było dwóch, jednocześnie dodając, że zakopiańska sztuka to nie tylko artyści, ale też artystki.
UrbaMistyka. Sztuka w Zakopanem jest kontynuacją opowieści o sztuce zakopiańskiej, którą podjęła wystawa Made in Zakopane, prezentująca zakopiańskie rzemiosło artystyczne od II połowy XIX do II wojny światowej.
Artystki i artyści: Janusz Bielski, Tadeusz Brzozowski, Maria Bujakowa, Henryk Burzec, Leon Chwistek, Ewa Fajkosz, Kazimierz Fajkosz, Andrzej Gałek, Barbara Gawdzik-Brzozowska, Marta Gąsienica Szostak, Antoni Grabowski i Władysław Pawlik, Anna Górska, Władysław Hasior, Stanisław Hirszel, Irena Jarosińska, Aleks Jagódka, Antoni Kenar, Zdzisław Kłosiński, Karol Kłosowski, Jan Kosiński, Kazimierz Kowalski, Józef Kulon, Józef Kuśnierczak, Bogdan Łopieński, Jan Matejko, Czesław Olszewski, Tadeusz Olszewski, Ryszard Orski, Hans Joachim Orth, Grzegorz Pecuch, Jerzy Popielak, Apoloniusz Rajwa, Tadeusz Rolke, Grażyna Rutkowska, Antoni Rząsa, Henryk Schabenbeck, Władysław Skoczyłas, Edward Skórzewski i Jerzy Hoffman, Stanisław Słonina, Jan Seweryn Sokołowski, Helena Sułkowska-Pawlik, Paweł Szczerba, Władysław Trojan, Maria Veltuzen, Janusz Vogel, Michał Wańczyk, Władysław Werner, oraz uczniowie i uczennice Szkoły Koronkarskiej i Liceum Technik Plastycznych w Zakopanem, projektanci i projektantki Zakopiańskich Warsztatów Wzorcowych
Artystki i artyści współcześni: Małgorzata Mirga-Tas, Maria Łoboda, Paweł Olszczyński, Paulina Ołowska, Daniel Rumiancew, Paulina Włostowska
Kuratorki: Ania Batko, Julita Dembowska