Co nowego w muzeum?

Zbliża się termin premiery nowej książki pracownika Muzeum Tatrzańskiego, Wojciecha Szatkowskiego „Józef Oppenheim – przyjaciel Tatr i ludzi”. Jej bohaterem jest Józef Oppenheim (1887-1946) – człowiek gór, ratownik TOPR i narciarz. Ilość stron: 488, oprawa miękka i twarda. Wydawcy: Wydawnictwo LTW i Muzeum Tatrzańskie, cena: 49,90 zł w twardej oprawie i 46,50 zł w oprawie miękkiej. Książka w tym tygodniu będzie w Zakopanem.

Co to za książka?

To biografia postaci wpisanej w Zakopane okresu międzywojennego. „Opcio” – czyli Józef Oppenheim, był z pochodzenia warszawskim Żydem. Pochodził z dość zamożnej gałęzi rodziny Oppenheimów. Porwała go w młodości działalność rewolucyjna i komunistyczna. Aresztowany, uciekł z więzienia i musiał opuścić Warszawę. Pod Tatry trafił ok. 1910 roku i został tutaj aż do tragicznej śmierci w dniu 29 stycznia 1946 roku na Krzeptówkach. W Zakopanem okresu międzywojennego był jedną z najbardziej barwnych postaci. Kierował przez 25 lat Tatrzańskim Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym (lata 1914-1939), wziął udział w ok. 70 wyprawach ratowniczych. Jako mistrz nart i turystyki narciarskiej był znanym narciarzem wysokogórskim, taternikiem, a także napisał świetny przewodnik w roku 1936. Należał do najlepszych fotografów tatrzańskich tamtego okresu, a zwłaszcza upodobał sobie fotografię zimową.  Prowadził wreszcie motocykl marki Harley-Davidson z niewielką przyczepką. Jednym z jego ulubionych miejsc w Tatrach było schronisko na Hali Pysznej. Był działaczem Polskiego Związku Narciarskiego, sędzią narciarskim i skarbnikiem w klubie SN PTT. Działał także w Klubie Wysokogórskim.

Józef Oppenheim prowadził życie dobrze ułożone i barwne, skupione na ludziach i górach – Tatrach, TOPR-ze, fotografii, nartach i wspinaczce. Był człowiekiem pełnym czaru, wielu zalet i niewielu wad, osobą związaną blisko z górami, żyjącą dla ludzi i Tatr. Kierownik TOPR-u, rodem z Warszawy, przez ćwierćwiecze zdobył w Zakopanem wielu przyjaciół i niewielu wrogów. Jest jedną z tych zakopiańskich postaci, która pozostawiła po sobie dobry ślad. Nie pchał się jednak, jak to się mówi, na zakopiański panteon. Sądził, pewnie słusznie, że byli tam od niego więksi: Witkacy, Szymanowski, Malczewski, Zaruski i wielu innych. Dlatego wybrał swoją drogę i żył po swojemu zarówno w górskim świecie, jak i w Zakopanem. Jego przyjaciel Rafał Malczewski, syn Jacka, pisał: „Był romantykiem w głębi duszy i optymistą, wierzył, że ludzie nie są źli, wierzył, że słabszego nie należy bić. W dużo obłędnych rzeczy wierzył”. W tej publikacji chcemy przypomnieć postać Józefa Oppenheima oraz pokazać jego pełne licznych zainteresowań i pasji życie, które zakończyło się w dramatycznych okolicznościach w 1946 roku.

Książka zawiera sporo nieznanych dotychczas faktów z życia Oppenheima. W początkowej jej części zostały pokazane korzenie rodzinne warszawskich Oppenheimów. W dalszych rozdziałach omówiliśmy pracę Oppenheima w Tatrzańskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym, jego pierwsze wyprawy i okoliczności, w których objął funkcję kierownika TOPR. Fascynację światem wypraw narciarskich, śniegu, pokazuje rozdział „W kręgu wyrypy narciarskiej”. Wspaniałe wyprawy „Opcia” w gronie przyjaciół przez Lodową Przełęcz, Żelazne Wrota, Rohatkę i inne przywracają świat drewnianych nart z fokami i legendarnych wypraw narciarskich.

Zainteresowanych zaciekawią akapity książki mówiące o Zakopanem w jego czasach i o ulubionych miejscach w Tatrach. Wreszcie z wielu punktów widzenia został zaprezentowany Czytelnikowi konflikt Oppenheima ze Zbigniewem Korosadowiczem, a także okoliczności śmierci w 1946 roku. Pewnej barwy dodaje książce opowieść o miłości „Opcia” i Rudej – Wandy Gentil-Tippenhauer. Warto wspomnieć, że książka zawiera 189 fotografii, głównie autorstwa Oppenheima, ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego i prywatnych.

Książkę już wkrótce można będzie zakupić w filiach Muzeum Tatrzańskiego oraz w sklepach internetowych Muzeum Tatrzańskiego i Wydawnictwa LTW.

Zapraszamy do lektury!

Tekst: Wojciech Szatkowski/ Muzeum Tatrzańskie