ZAKOŃCZENIE PROJEKTU „Z ORAWY W ŚWIAT…”
Bardzo miło jest nam poinformować, że zakończył się projekt „Z Orawy w świat…” krakowskiego Stowarzyszenia STOG, którego partnerem jest Muzeum Tatrzańskie.
„Z Orawy w świat…” to kontynuacja zeszłorocznego projektu HERODEK.PL
Stowarzyszenie działa na rzecz przywracania pamięci o Karolu Wójciaku „Heródku” z Lipnicy Wielkiej – rzeźbiarza, muzykanta i społecznika zwanego „orawskim Nikiforem”. W wyniku starań STOG-u ze środków Województwa Małopolskiego w ramach projektu HERODEK.PL powstała w 2016 roku strona internetowa dedykowana twórcy z Orawy. To pierwsza w Polsce baza informacyjna dotycząca Heródka, a także internetowa galeria dzieł prymitywisty.
W tej edycji projektu znaleziono i skatalogowano 41 rzeźb (planowano 35). Do internetowego katalogu włączono m. in. kolekcję rzeźb z Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie oraz pojedyncze eksponaty prywatnych właścicieli rozproszonych w Małopolsce. Łącznie w wyniku poszukiwań rzeźb w trakcie obu edycji projektu stan w Liczniku wynosi obecnie 138 rzeźb. Uzyskano informacje o kolejnych potencjalnych właścicielach dzieł. Autorzy projektu odnotowali też sukces w dziedzinie gromadzenia archiwaliów związanych z artystą. Archiwum Muzeum Etnograficznego w Krakowie powiększyło się o kolejne fotografie tradycyjne lub w formie cyfrowej, skany, kopie i oryginały artykułów, a dzięki akcji poszukiwania gnotków, kolekcja muzeum wzbogaciła się o kolejną rzeźbę! Ten bezcenny dar przekazała mieszkanka Krakowa.
Działania projektowe przyniosły także zupełnie nowy materiał zdjęciowy budujący konteksty wokół Heródka. Materiał powstał w Krakowie i ukazuje rzeźbę Karola Wójciaka Heródka “Chrystusa Zmartwychwstałego” z kolekcji Leszka Macaka w różnych miejscach miasta. Ta swoista peregrynacja rzeźby po aglomeracji nawiązywała do zwyczaju artysty wynoszenia swoich rzeźb w naturę. Cykl zdjęć powstał specjalnie na potrzeby artykułu “Heródek pod Baranami”, opublikowanego w Miesięczniku “Kraków”, Nr 10 październik 2017. Autorką zdjęć jest Klaudyna Schubert od lat wspierająca bezinteresownie działania wokół artysty.
Strona herodek.pl została poddana modernizacji i wzbogaci się o nowe artykuły dotyczące badań nad życiem i twórczością Karola Wójciaka. Będzie też na niej wgląd do przekładu kluczowych artykułów na język angielski.
Ważną częścią projektu „Z Orawy w świat…” były spotkania edukacyjne przeprowadzone przez członków stowarzyszenia. Spotkania odbyły się w Lipnicy Wielkiej i w Krakowie. Objęły słuchaczy w różnym wieku: dzieci, młodzież i studentów. Wyraźnym skutkiem tych spotkań na Orawie był m. in. zauważalny wzrost zainteresowania dzieci i młodzieży konkursem literackim im. Piotra Borowego organizowanym przez Orawską Bibliotekę Publiczną w Jabłonce. W tegorocznej XXXVIII edycji konkursu zgłoszono dużą ilość prac o tematyce związanej z Heródkiem. STOG-owcy chcą włączyć te utwory do Bibliografii artysty, która ciągle się rozbudowuje. http://herodek.pl/bibliografia/ Działania edukacyjne na Orawie wspierali partnerzy: Jan Smreczak, Gminne Centrum Kultury w Lipnicy Wielkiej na Orawie, Stowarzyszenie Rozwoju Orawy z Jabłonki, Szkoła Podstawowa Nr 4 im dr Emila Kowalczyka i Szkoła Nr 3 w Lipnicy Małej. Natomiast działania edukacyjne w Krakowie wspierali: partner wiodący Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie, a także Galeria d’Art Naif w Krakowie, Stowarzyszeniem Psychiatria i Sztuka im. dr Andrzeja Kowala, Koło Artystyczno-Naukowe Instytutu Malarstwa i Edukacji Artystycznej Wydziału Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
To był bardzo Heródkowy rok!
Pytamy, czy nastąpi dalszy ciąg działań Stowarzyszenia na rzecz nobilitacji artysty.
„I nasza ciekawość Heródka i potrzeby badawcze ciągle rosną. Do tej pory skupialiśmy na Heródku-rzeźbiarzu, a jest jeszcze przecież Heródek-muzykant, któremu chcielibyśmy się przyjrzeć. Równolegle będziemy się koncentrować na sprawach przygotowań do wystawy i wydania publikacji” – mówi Maja Kubacka.
Projekt „Z Orawy w świat…” realizowany przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego w ramach programu MECENAT MAŁOPOLSKI 2017
Przypomnijmy: Karol Wójciak „Heródek” (1892–1969) ur. w Lipnicy Wielkiej na Orawie. Pastuch, rzeźbiarz i muzykant. Zwany „orawskim Nikiforem”, nigdy nie doczekał takiej sławy jak jego artystyczny pobratymiec z Krynicy. Przez rodzinę zwany „nieudanym krewniakiem”, a przez społeczność wsi – głupkiem i „bajdokiem”. Żył w skrajnej biedzie. Odrzucany i tak garnął się do ludzi. Mieszkał w szopie razem ze zwierzętami, a w sianie skrywał rzeźby, którym tak jak i jemu trudno było się odnaleźć w otaczającej społeczności. Artystę i rzeźby łączyła szczególna relacja: traktował je jak „osoby”, „pany”. Po śmierci artysty w 1969 roku, pamięć o nim praktycznie zanikła.
Choć żadna wystawa w Polsce dotycząca sztuki ludowej i art brut nie może się obejść bez rzeźb Heródka, znany jest przeważnie wąskiemu gronu miłośników sztuki samorodnej. Heródek, ze swoimi rzeźbami zwanymi heródkami lub gnotkami, nie zaistniał na tyle mocno, na ile domaga się tego jego twórczość. Wśród miejscowych także. Mit o Heródku zachował się najczęściej w kształcie opowiastki o niegroźnym dziwaku ubranym w kilka krawatów.
Dotychczasowe działania Stowarzyszenia STOG to przygotowania do planowanej w 2019 roku wystawy w 50-lecie śmierci Artysty pn. NOVY MIT/ TROPY HERODKA 2019. STOG i Muzeum Etnograficzne w Krakowie mają być jej głównymi współorganizatorami.
!!!! ZAPRASZAMY NA www.herodek.pl oraz na www.stowarzyszeniestog.pl
Stowarzyszenie STOG jest wspierane przez wielu partnerów, tj. najważniejsze muzea etnograficzne w Małopolsce: wiodący partner Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie oraz Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdrój, Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej, Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, a także Stowarzyszenie Rozwoju Orawy, Urząd Gminy Lipnica Wielka, Gminne Centrum Kultury w Lipnicy Wielkiej, Szkoła Podstawowa Nr 4 im. Emila Kowalczyka w Lipnicy – Przywarówce, Szkołę nr 3 w Lipnicy Małej, Zespół “Orawianie” im. Heródka, Stowarzyszenie Psychiatria i Sztuka im dr Andrzeja Kowala, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze Oddział w Krakowie, Galerie d’Art Naif Leszka Macaka, Miesięcznik Kulturowy FUSS, Dom Wczasowy „Orawa”.
KOMUNIKAT: Stowarzyszenie STOG i Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie poszukują kontaktu z osobami z Krakowa, Małopolski i Polski posiadającymi rzeźby Karola Wójciaka Heródka oraz informacje, czy inne materiały związane z artystą.
Kontakt: Muzeum Etnograficzne Grzegorz Graff 12 430 55 75 lub
lub poprzez stronę www.herodek.pl
Zapraszamy:
FB Nieudany krewniak
FB Licznik Gnotków
FB Stowarzyszenie STOG https://www.facebook.com/stowarzyszenieSTOG/?fref=ts
informacje z materiałów Stowarzyszenia STOG, oprac. Maja Kubacka
