„Nim słowiki i skowronki stracą głos i umilkną…”

„Udostępnienie Tatr sprawiło, że coraz znaczniejsze zastępy gości przeciągają przez góry, niosąc ze sobą bezmyślność i beztroskę w używaniu swobody. Pod pozorami kultury czai się nieraz dzikie barbarzyństwo, legowisko koczownicze, pełne papierów, skorup, odpadków, blaszanek z konserw, szkliwa z butelek”.

Ochrona Tatr. Towarzystwo Tatrzańskie (1913) – Archiwum MT

Nie należy do rozsądnych zajęć wyjmowanie cegieł z muru własnego domu. Przyroda, której jesteśmy przecież częścią, to skomplikowana budowla, w której najdrobniejszy nawet element pełni swoją funkcję. Nie jest to jedynie metafora – innego domu nie mamy. Nasze działania, naruszające strukturę przyrodniczego świata, stanowią zagrożenie nie tylko dla niego, ale i dla nas.

Nim słowiki i skowronki stracą głos i umilkną… Nucąc piosenkę Kabaretu Elita zapraszamy na najnowszą wystawę czasową Muzeum Tatrzańskiego, która przybliża problem wymierania  gatunków i jego wpływu na człowieka, szczególne miejsce poświęcając możliwym formom ochrony przyrody i osobom zasłużonym w tym kontekście dla Tatr.

Wystawa ta powstała w wyniku spotkania perspektywy przyrodnika z wrażliwością artysty. Oprócz dawki faktograficznej wiedzy skłania ona do zatrzymania się i refleksji. Co o miejscu człowieka w świecie mówi znaleziona w pobliskim potoku butelka? A gdyby tak wyjąć jeden z klocków skomplikowanej piramidy, na szczycie której umieściliśmy człowieka? Czy niepozorne działania jednostki mogą mieć efekt globalny?

“Równocześnie pozwalam sobie prosić Pana Starostę w myśl art. 338 rozporządzenia Prez. R.P. z dnia 16 lutego 1928 o prawie budowlanem i zabudowaniu osiedli o łaskawe niewydawanie pozwolenia na umieszczanie szyldów reklamowych wzdłuż szosy, prowadzącej z Krakowa do Zakopanego, gdyż umieszczone na miejscach widokowo pięknych szpecą one w sposób niedopuszczalny krajobraz, jak n.p. szyldy reklamowe umieszczone przy szosie na Obidowej oraz w kilku innych punktach przy drodze do Zakopanego. Ta sama prośba moja odnosi się również do samego Zakopanego, gdzie brzydkie reklamy na tle krajobrazu tatrzańskiego są bardzo rażące i co z pewnością jest sprzeczne z postanowieniem przytoczonego artykułu rozporządzania Prezydenta Rzeczypospolitej”.

Delegat
Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego
do spraw ochrony przyrody
W Krakowie, dnia 10 kwietnia 1930

Śledząc przedwojenne apele przyrodników, czy stuletniej dawności dyskusje na temat udostępniania Tatr zwiedzającym, możemy odnieść przygnębiające wrażenie, że nie byliśmy dotąd skłonni, by uczyć się na własnych błędach. A jednak uczucie deja vu, jakie wywołują prezentowane na wystawie dokumenty i eksponaty, powinno raczej skłonić do działania. Jak nie dziś, to kiedy – i kto, jeśli nie my?

Twórcy wystawy podjęli się swojego zadania z programową konsekwencją, organizując aranżację zgodnie z zasadami zero waste. Meble i plansze informacyjne wykonano więc z materiałów pochodzących z muzealnego z recyklingu: wykorzystano między innymi fragmenty pierwszych szaf ekspozycyjnych Muzeum Tatrzańskiego, zaadaptowano stare meble magazynowe, muzealne wydruki, a kubiki na okazy wykonano z drewna pochodzącego z powalonego przez wiatr halny drzewa sprzed willi Koliba.

SZCZEGÓŁY

Autor scenariusza: dr Marcin Warchałowski
Aranżacja plastyczna wystawy: Marcin Rząsa, Magdalena Ciszewska-Rząsa

Korekta tekstów: Malwina Szweda, Kinga Nędza-Sikoniowska
Nadzór konserwatorski: Aleksandra Trybuła, Ida Skowrońska-Mazurek
Pomoc techniczna: Ryszard Trzepaczka, Paweł Kopytek

Wernisaż wystawy: 1 sierpnia 2021, godz. 14.00

Muzeum Tatrzańskie. Willa Koliba
Zakopane, ul. Kościeliska 18

PATRONI MEDIALNI
Liga Ochrony Przyrody, TVP3 Kraków, Radio Kraków, Zakoplan, Watra.pl, Tygodnik Podhalański, Zakopane.pl