Spotkanie z cyklu “Czarne na białym”
Burmistrz Miasta Zakopanego, Wydawnictwo Czarne Muzeum Tatrzańskie oraz Fundacja „Zakopiańczycy. W poszukiwaniu tożsamości” zapraszają na spotkanie z cyklu „Czarne na białym”,
z udziałem ANDRZEJA STASIUKA, autora powieści zatytułowanej PRZEWÓZ.
Spotkanie odbędzie się 13 maja 2022 roku, w piątek, o godz. 18:00, w kawiarni „Kmicic” w Zakopanem przy ul. Staszica 11a.
Rozmowę poprowadzi Maciej Krupa.
Wstęp wolny – zapraszamy!
Wydarzenie jest współfinansowane ze środków Urzędu Miasta Zakopanego.
Dla osób, które z rozmaitych względów nie będą mogły dołączyć do nas w kawiarni „Kmicic”,
spotkanie będzie transmitowane na żywo na kanale YouTube Fundacji „Zakopiańczycy. W poszukiwaniu tożsamości”, pod adresem:
https://youtu.be/pU318RqCuyQ
* * *
Gorący czerwiec 1941 roku. Jasne księżycowe noce, niskie bagienne łąki, cienisty sad i zimna żyła rzeki, która podzieliła świat na pół. Na jednym brzegu Niemcy, żelazny wąż czołgów, ciężarówek, maszyn. Na drugim Rosjanie. Pośrodku wiejski przewoźnik, który z jednego brzegu na drugi wozi nocą każdego, kto zapłaci. Żydowskie rodzeństwo, które w drodze do wyśnionej ziemi obiecanej, chowa się w stodole tuż obok kałuż świńskich wnętrzności.
Chłopcy z partyzantki, wierzący jeszcze, że wojna jest przygodą, wykonują wyroki, których nie rozumieją. Ich dowódca czeka na rozkazy. Zanim nadejdą, każe liczyć czołgi i nad kolejnymi butelkami bimbru, wśród roju much przekonuje, że już wkrótce będzie po kolana brodził we krwi wrogów.
Wszyscy przychodzą do kobiety, przykucniętej, bosej, hardej. Czekają, upał mąci umysły.
A pewien mały chłopiec widzi, słyszy i zapamiętuje to wszystko: grzmot nadlatujących samolotów, drżenie ziemi. Po latach narrator próbuje opowiedzieć historię, której nie opowiedział mu ojciec.
Znany prozaik Eustachy Rylski napisał o Przewozie:
„Wszystko ma w tej powieści zapach, włącznie z okrucieństwem. Jej zmysłowość czasami oszałamia, choć nie zmysłowości podporządkowana jest historia postaci zależnych od zdarzeń niemających dla nich litości, zamkniętych w hipnotycznym korowodzie, z którego nie wyprowadza nawet śmierć. A na drugim planie ostatnie niemieckie przygotowania do najpotężniejszej w ludzkich dziejach wojennej ofensywy, gdyż jest czerwiec 1941 roku na południowym Podlasiu, w sąsiedztwie granicznej, nieco posępnej rzeki.
Na pytanie „Sprawa czy kunszt?” odpowiadam, że w Przewozie jedno i drugie, ze wskazaniem kunsztu. Fraza, metafory, dialogi,
rytm – to pisarska ekstraklasa.
Stasiuk potwierdza nie po raz pierwszy, że w tej literackiej konkurencji nie ma sobie równych. Przynajmniej na razie.
Są książki, które rozbłyskują, żarzą się i gasną. Przewóz nie zgaśnie, choć nie upieram się, że
w jego świetle będzie się chciał ogrzać każdy”.
Andrzej Stasiuk (ur. 1960) – prozaik i eseista. Urodził się w Warszawie, od lat mieszka w Wołowcu w Beskidzie Niskim. Autor książek Mury Hebronu, Dukla, Opowieści galicyjskie, Dziewięć, Jadąc do Babadag, Taksim, Dziennik pisany później, Grochów, Nie ma ekspresów przy
żółtych drogach, Wschód, Osiołkiem, Kroniki beskidzkie i światowe, Przewóz i innych.
Laureat wielu nagród, m.in. Nagrody Literackiej Nike (2005), Nagrody Literackiej Gdynia
(2010), Nagrody Nowa Kultura Nowej Europy im. Stanisława Vincenza (2011), Dorocznej Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie literatury (2011), Nagrody Literackiej m. st. Warszawy (2015), Austriackiej Nagrody Państwowej w dziedzinie literatury europejskiej (2016), Nagrody im. Nicolasa Bouviera (2018) oraz nagrody Orzeł Stulecia (2021).
Jego książki są tłumaczone na niemal wszystkie języki europejskie, a także na koreański