Kobieta zdziczała

Wystawa Kobieta zdziczała

Zdziczenie. Czym jest i jak je rozumieć? Czy to tylko odejście od norm cywilizowanego świata – bunt, nieujarzmienie i rozdzielenie od kultury? Zdziczenie można postrzegać jak Donna Haraway. W Manifeście gatunków stowarzyszonych zaznacza ona, że nie powinniśmy oddzielić natury i kultury. Dla niej „zdziczenie” to odrzucenie ról społecznych, chęć decydowania o sobie. To potrzeba bycia sobą – podążania za swoimi pragnieniami i powrotu do wrodzonej naturalności. W Zakopanem, miejscu gdzie dzika przyroda styka się z kulturą, Katarzyna Depta-Garapich znalazła wyjątkowy las w środku miasta. W Lesie Chałubińskich, ostoi dzikiej natury, artystka poszukuje swojego „zdziczenia”. Las to dla niej miejsce przemiany, ale także wolności – przestrzeń, w której można trwać w zgodzie ze sobą.

Bohaterkami dociekań Katarzyny Depty-Garapich są wyjątkowe kobiety, związane z artystycznym środowiskiem Zakopanego pierwszej połowy XX w. Każda z nich wyrażała się w inny sposób. Rita Sacchetto to taniec, w którym odnalazła wolność i ekspresję – zrywała ze wszystkim co przewidywalne. Żywiołem Marii Olskiej był teatr. Maria Witkiewiczówna mierzyła się z rzeźbą postrzeganą jako zajęcie męskie. Katarzyna Sobczak przełamywała role społeczne będąc poetką góralską. Na podstawie archiwalnych zdjęć i artefaktów Katarzyna Depta-Garapich tworzy dla bohaterek wystawy specjalne stroje – przebrania.

Sto lat temu w restauracji pensjonatu Kresy odbył się niezwykły bal „futurystyczno-formistyczo-kostiumowo-maskowo-magiczny”. Większość gości stanowiły kobiety, które kryły się pod fantazyjnymi maskami. Wydarzenie wieńczył pokaz pantomimy Rita Sacchetto. W karnawale zamiana w inną postać lub zwierzę była jakby naturalna. W tym czasie można było „zdziczeć” – zapomnieć się w tańcu i zabawie. Przybieranie zwierzęcych postaci jest również widoczne w polskiej tradycji ludowej. Katarzyna Depta-Garapich na powrót wprowadza swoje bohaterki w świat przyrody, łączy je z tym co pierwotne, ale również z tym co w nich niesamowicie silne. Podążając za karnawałowym tańcem i wczuwając się w zakopiańskie artystki przemienia się wraz z nimi w poszczególne zwierzęta – jest rysiem, orłem, gronostajem lub nietoperzem.

Artystka: Katarzyna Depta-Garapich

Kuratorka: Zofia Radwańska

Galeria Sztuki w willi Oksza, ul. Zamoyskiego 25

 

Grafika: Katarzyna Depta-Garapich, “Kobieta zdziczała”, 2025, rysunek na archiwalnym zdjęciu z kolekcji Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem, fot. Eugeniusz Stercula, 1913