KONSERWACJA UNIKATOWYCH STROJÓW Z KOLEKCJI MUZEUM TATRZAŃSKIEGO
Miło nam zakomunikować, że Muzeum Tatrzańskie przystępuje do realizacji zadania pn.:
Konserwacja elementów ubiorów ludowych z kolekcji Muzeum Tatrzańskiego.
Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego.
Podjęte zadanie to pierwszy etap zaplanowanego na 3 lata programu rewaloryzacji uszkodzonych i osłabionych upływem czasu elementów unikatowej kolekcji dawnego stroju góralskiego, znajdujących się w zbiorach Muzeum Tatrzańskiego, w celu przygotowania ich do planowanej przekrojowej wystawy stroju ludowego z terenów Podhala, Spiszu i Orawy oraz regionów przyległych.
Kolekcja ubioru ludowego należy do największych zbiorów Muzeum Tatrzańskiego, liczy blisko 2500 elementów. Gromadzona jest od momentu założenia instytucji (1889 rok). Jej zasadniczy trzon tworzą ubiory z regionów objętych statutową działalnością Muzeum – Podhala, Spiszu i Orawy. W zbiorze znajdują się również stroje górali z okolic Czorsztyna, górali pienińskich, szczawnickich, zagórzańskich, Lachów Sądeckich, Rusinów Szlachtowskich i Hucułów.
Na rok 2018 wybrano do konserwacji 16 elementów stroju, pochodzących z kilku kolekcji. Ze względu na specyfikę i materiał podzielono je na 3 grupy, którymi zajmą się: dwie konserwatorki tkanin z Krakowa: Jolanta Cetnarowicz-Bis, Karolina Sarkowicz-Szlęk oraz firma konserwatorska REWARS z Warszawy.
Pierwsza grupa to 8 eksponatów: w tym 6 barwnych fartuchów, 1 rańtuch z delikatnej lnianej przędzy i 1 cucha „czarna”. 7 pierwszych obiektów pochodzi z kolekcji stroju z Czorsztyna, ofiarowanej Muzeum Tatrzańskiemu w 1889 r. przez Stanisława Drohojewskiego – właściciela tej miejscowości. Wszystkie te części stroju pochodzą z końca XVIII lub pocz. XIX w. i określone były przez darczyńcę jako: “ubiory kobiece dawnego kroju, który już teraz przestają nosić”. Są to stroje szyte ręcznie, starannie, wykonane z różnych lekkich materiałów (muślin, perkal, kreton).
Cucha Bronisława Dembowskiego pochodzi już z innej kolekcji, przekazanej do Muzeum w 1922 r. Jest to dar Marii Dembowskiej – żony Bronisława, przekazany wraz z innymi bogatymi zbiorami, wspólnie zebranymi przez tę parę fascynatów kultury podhalańskiej.
Cucha uszyta ręcznie z brunatnego sukna, to tzw. cucha „czarna”, odświętna, którą chętnie nosił sam Bronisław Dembowski, w ten sposób podkreślając swój związek emocjonalny z góralami.
Następną grupę obiektów stanowią nakrycia głowy. Do konserwacji w 2018 r. wybrano: 1 czapkę codzienną z kożucha (z Odrowąża – na Orawie, nabyta w 1927 r.) używaną do pracy zimą oraz 1 odświętny czepek z białego adamaszku (z Czarnej Góry na Spiszu, nabyty w 1984 r.) zdobiony naszytymi czerwonymi jedwabnymi wstążkami i pomponikami.
Pozostałe eksponaty to 6 obiektów skórzanych: 3 kożuchy, 2 sukmany i czapka – podbite baranim futrem. Są to: brązowy kożuch orawski zdobiony białymi skórzanymi aplikacjami, kożuch biały z czerwonymi aplikacjami i haftami, półkożuch huculski biały z bogatą ornamentyką i haftami, 2 sukmany – tzw. sukienki nowotarskie oraz głęboka czapka ze skóry licowanej, podbita krótkim kożuchem – dar Wojciecha Gersona z 1901 r.
Wszystkie wyżej opisane obiekty znajdują się w słabym stanie, ze względu na silny stopień ich zużycia. Przede wszystkim są zabrudzone, osłabione, z licznymi uszkodzeniami mechanicznymi, biologicznymi i fotochemicznymi. Wymagają profesjonalnych, pracochłonnych zabiegów konserwatorskich, które wzmocnią ich strukturę oraz przywrócą walory estetyczne i ekspozycyjne.
Zadanie realizujemy od 25 czerwca do końca 2018 roku.
oprac. Agata Nowakowska-Wolak,
kierownik Działu Konserwacji Muzeum Tatrzańskiego
