Co nowego w muzeum?

Zapraszamy do obejrzenia naszej najnowszej wystawy: “Sen tropikalnego słońca. Witkacy i Zakopane”

Galeria Sztuki  w willi Oksza (filia Muzeum Tatrzańskiego)

Wystawa czynna jest w godzinach otwarcia willi Oksza od 10 września do 6 grudnia  2020

 

Wernisaż wystawy odbył się w czwartek 10 września razem z wydarzeniami towarzyszącymi 

 

 

Nasza nowa ekspozycja jest trochę jak szkatułka, w której mieścimy wiele wątków i opowieści, przeplatających się ze sobą. Punktem wyjścia dla niej były dwie historie. Pierwsza opowiada o prehistorycznym Podhalu skąpanym w egzotycznej roślinności, które zajmowało Mieczysława Limanowskiego i młodego Witkiewicza. Druga została spisana przez Witkacego w artykule opublikowanym w zakopiańskim periodyku „Echa tatrzańskie” i była relacją z jego podróży z Bronisławem Malinowskim do tropików, do Cejlonu i Australii.

 

„Sen tropikalnego słońca. Witkacy i Zakopane” jest pierwszą wystawą w Muzeum Tatrzańskim, która podejmuje próbę wpisania sztuki Witkacego oraz twórczości zakopiańskich artystów w szerszy, współczesny kontekst. Obok  „Marysi i Burka na Cejlonie” Witkacego  zobaczyć można  m.in.  prace Pawła Althamera, Agnieszki Polskiej, Janka Simona czy też Ewy Ciepielewskiej i Przemka Branasa.

Ekspozycji towarzyszy również program performatywny realizowany przez m.in. Przemka Branasa, Maćka Cholewę, Krzysztofa Gila, Justynę Górowską i Mikołaja Spodaryka.

Autor: Julita Dembowska

 

Wystawa jest częścią projektu „Tropikalne uroki. Witkacy i Zakopane” dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Trzeba pamiętać, że wernisaż tej wystawy jest również oficjalną inauguracją działalności Galerii Sztuki w willi „Oksza”

 

 

Artystki i artyści: Marceli Adamczyk, Paweł Althamer, Przemek Branas, Maria Bujakowa i Tadeusz Brzozowski, Henryk Burzec, Ewa Ciepielewska, Wacław Czubernat, Wanda i Wiktoria Gentil-Tippenhauer, Krzysztof Gil, Justyna Górowska, Wiktor Gutt i Waldemar Raniszewski, Władysław Hasior, Irenka Kalicka, Antoni Kenar, Eustachy Kossakowski, Joanna Malinowska i C.T. Jasper, Grzegorz Pecuch, Agnieszka Polska, Katarzyna Przezwańska, Zofia Rydet, Józef Różyski, Antoni Rząsa, Kazimierz Sichulski, Janek Simon, Zofia Stryjeńska, Edward Sutor, Stanisław Ignacy Witkiewicz, Stanisław Witkiewicz, August Zamoyski

Artyści i eksperci zaproszeni do programu towarzyszącego [program opublikowany zostanie na początku września] : Maciek Cholewa, Przemek Branas, Krzysztof Gil, Justyna Górowska, Mikołaj Spodaryk, Marek Średniawa

Kuratorka: Ania Batko

Aranżacja i identyfikacja wizualna projektu: Parastudio/ Damian Nowak i Grzegorz Podsiadlik

Koordynacja i współpraca merytoryczna: Zofia Radwańska

 

Jeżeli chodzi o prace Witkacego, główną praca jest Marysia i Burek na Cejlonie, którzy spotykają czarną pumę. – mówiła na wernisażu wystawy Anna Batko, Kuratorka wystawy „Sen tropikalnego słońca. Witkacy i Zakopane” w Muzeum Tatrzańskim im. Dra Tytusa Chałubińskiego. – Mamy też trochę portretów między innymi dwie kochanki Witkacego – portret Neny Stachurskiej i Janiny Turowskiej – Leszczyńskiej, ten drugi przypominający trochę afrykańskie rysunki. Co ciekawe Nenę Witkacy poznał w księgarni i zafascynowały go jej dłonie. Na pracy współczesnej artystki Kasi Przezwańskiej można zobaczyć piękne, wypielęgnowane kobiece palce z pomalowanymi paznokciami. Ekspozycje wzbogaca szkic do scenografii Pragmatystów jest to sztuka, która co prawda nie dzieje się w tropikach, ale w której wydarzenia ze Wschodu, przywiezione z egzotycznych podróży wpływają na losy bohaterów. Mamy też Australijskie pejzaże Witkacego i astrologiczne obrazy między innymi Antares w Skorpionie

 

Kolejna historia związana z Witkacym to praca zatytułowana  Plotka i wiąże się  z jednej strony z małomiasteczkowością Zakopanego, a z drugiej, kiedy Witkacego złożono w grobie z całą pompą w Zakopanem, jego rodzina rozpoznała, że to nie on, właśnie po szczęce i to stało się takim light motivem. Ze śmiercią mamy również powiązany Monolog grabarza Witkacego, który pokazywany jest w kontekście tej pracy, w kontekście Pitekantropa czyli zakopiańskiego człowieka prehistorycznego. Inspiracją były kości znalezione przez Witkacego i Bolesława Limanowskiego w Jaskini Magurskiej; miały one być wypreparowane przez prehistorycznego człowieka i Malinowski na wystawie geologicznej pokazał wówczas wizerunek prehistorycznego zakopiańczyka. Wywołało to ogromne kontrowersje wywołując skandal w Zakopanem i w prasie, ponieważ “Zakopiańczyk nie może pochodzić od małpy”. To jest kolarz złożony z siedmiu części – praca Przemysława Branasa, w przypadku liści wykorzystana została pokrzywa, ale też liście krotonu i liście fig – jest to zapożyczone z pism Bolesława Limanowskiego opisującego tropikalne Zakopane.

 

 

Ania Batko: Kącik związany z rzeźbą zakopiańską, to głównie czasy PRLu – tutaj na monitorze pokazujemy notatniki fotograficzne Władysława Hasiora ze sztuka plebejską, którą Hasior publikował też w Nowej Wsi. Pokazujemy to czym się Hasior inspirował czyli sztukę prymitywną lub zahaczająca o tą sztukę prymitywną jak rzeźby Grzegorza Piecucha czy Czubernata. Ale nie tylko również rzeźby artysty prymitywnego czyli Edwarda Sutora, który podchodził z Nowego Targu i po ciężkich przeżyciach w obozie koncentracyjnym odnalazł ulgę w rzeźbieniu i w dobrym nastroju. Z reguły rzeźbił tropikalne postacie grajków lub tancerki.

 

Obok Witkacego mamy Henryka Burzca, legendę Tatr i jego totem z góralskimi przedstawieniami, który też się może kojarzyć z prymitywna estetyką. W drugiej sali mamy Antoniego Rząsę, który również był absolwentem Szkoły Plastycznej Antoniego Kenara, który całe życie rzeźbił w drewnie i bardzo często wykorzystywał egzotyczne fizjonomie twarzy w swoich rzeźbach. Twarze te najprawdopodobniej zapożyczone z czasopisma Kontynenty, czasopisma dla podróżników w czasach, kiedy nie można było podróżować.

 

 

Wernisaż wystawy „Sen tropikalnego słońca. Witkacy i Zakopane” był również oficjalną inauguracją działalności Galerii Sztuki w willi „Oksza” po remoncie konserwatorskim.

Realizujemy projekt dofinansowany z funduszy europejskich, który obejmuje 9 z 11 naszych muzeów i Oksza jest kolejna filia, która otwieramy – mówi Anna Wende-Surmiak dyrektor Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem. – Remont konserwatorski w Okszy nie był aż tak duży, dlatego że była remontowana kilkanaście lat temu. Skupiliśmy się tutaj na sali wystaw czasowych, zrobiliśmy także ogród z prawdziwego zdarzenia oraz oświetlenie zewnętrzne. W ogrodzie oprócz rzeźby Pauliny Ołowskiej Depozyt pojawiła się druga rzeźba związana z wystawą czasową – Palma. Uzupełniliśmy także gonty, które nie były w najlepszym stanie oraz oczyściliśmy sam budynek, bo jak przystało na Podhale budynki drewniane powinny być często czyszczone lub myte z zewnątrz. Koszty remontu Okszy z otoczeniem to koszt 1 mln 800 tys. zł a fundusze pochodzą z programu Infrastruktura i Środowisko, którego operatorem jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wkład własny do tego projektu zapewnił Marszałek Województwa Małopolskiego.

 

 

Wystawa czasowa to jedno, ale wraca także stała ekspozycja

Po dwuletniej niebytności wraca stała ekspozycja, czyli „Artyści i sztuka w Zakopanem”. Wystawa przedstawia prace zakopiańskiej kolonii artystycznej pomiędzy końcem XIX wieku a 1939 rokiem. Okres ten stanowił apogeum sztuki zakopiańskiej. Wystawa prezentuje bardzo ważne nazwiska nie tylko z punktu widzenia kultury zakopiańskiej, ale dla całej Polski. Jest tu Witkacy, Leon Wyczółkowski, Zofia Stryjeńska, Jan Szczepkowski. Znajdują się tu również prace uczniów Szkoły Zawodowej Przemysłu Drzewnego i wiele, wiele innych znamienitych dzieł.