Konferencja naukowa „Czytane, pisane, oglądane. Tatry w literaturze”
Serdecznie zapraszamy do udziału w konferencji naukowej „Czytane, pisane, oglądane. Tatry w literaturze”, która odbędzie się w dniach 22–25 listopada 2023 w Muzeum Kornela Makuszyńskiego, literackiej filii Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem.
Czy można opisać Tatry – a nawet napisać je na nowo?
Zygmunt Vogel, autor pierwszej panoramy Tatr od strony polskiej (północnej) najprawdopodobniej nigdy w tych górach nie gościł – znał je m.in. z opisów Stanisława Staszica. Od kiedy istnieje słowo, pośredniczy ono w doświadczaniu krajobrazu. Literatura zawsze była – i jest – możliwością wyobrażonego świata, często kotwiczyła swoje potencjały inspiracji właśnie w Tatrach.
Marzenie wędrowania po górach jest naszym wspólnym doświadczeniem, które można odnaleźć w literaturze dawnej i współczesnej, a krańcowość doznań związanych z surowością natury i jej pięknem uzyskiwała zróżnicowane formy reprezentacji. Przyjrzymy się tym zagadnieniom wspólnie, wspinając się po ścieżkach czujnej interpretacji twórczej, dyskutując i szukając inspiracji do nowego odczytania Tatr i literatury tatrzańskiej.
PROGRAM KONFERENCJI
22 XI 2023 (ŚRODA)
10.30 – 11.00
Otwarcie konferencji
- Powitanie – Michał Murzyn, Dyrektor Muzeum Tatrzańskiego im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem
- Szlakami literatury w Tatrach. Idea konferencji – dr hab. Bianka Rolando, prof. UAM oraz dr Kinga Nędza-Sikoniowska, koordynatorka Muzeum Kornela Makuszyńskiego, filii MT
Tatry pisarzy
Prowadzenie: Bianka Rolando
- 11.00 – 11.20
dr hab. Marceli Olma, prof. UKEN (Kraków)
Językowo-kulturowy obraz Tatr w sonetach Wincentego Byrskiego (1870-1939) - 11.20 – 11.40
dr Małgorzata Peroń (Lublin)
Requiem dla gór, przyjaciół i siebie („Album tatrzańskie” Jarosława Iwaszkiewicza) - 11.40 – 12.00
dr Łukasz Lewkowicz (Lublin)
Rzecznik ochrony Tatr: Jan Gwalbert Pawlikowski i jego publicystyka na rzecz utworzenia Tatrzańskiego Parku Narodowego - 12.00 – 12.20
mgr Karol Jaworski (Warszawa)
Tatrzańskie numinosum Jana Kasprowicza
12.20 – 13.05
Dyskusja
13.05 – 13.35
Przerwa kawowa
Wspinaczki Tadeusza Micińskiego
Prowadzenie: Kinga Nędza-Sikoniowska
- 13.35 – 13.55
dr Fryderyk Nguyen (Wrocław)
Tatrzański krajobraz w „Nietocie” Tadeusza Micińskiego jako miejsce rozwoju idei transhumanistycznych - 13.55 – 14.15
dr Wojciech Trela (Rabka-Zdrój)
Dekonfiguracja czasoprzestrzeni tatrzańskiej w „Nietocie” Tadeusza Micińskiego - 14.15 – 14.35
dr hab. Bianka Rolando, prof. UAM (Poznań)
Chram natury w ruchu. Przyroda tatrzańska i jej sakralizacje w wybranych wierszach Tadeusza Micińskiego
14.35 – 15.20
Dyskusja
Wieczór pamięci prof. Jacka Kolbuszewskiego
Spotkanie z Ewą Grzędą poprowadzi Maria Kościelniak-Woźniak.
23 XI 2023 (CZWARTEK)
„Pępek świata”. Zakopane miejscem spotkań i twórczości
Prowadzenie: Bianka Rolando
- 9.30 – 9.50
prof. dr hab. Maria Jolanta Olszewska (Warszawa)
Zakopane i Tatry w „krzywym zwierciadle”, czyli „Baczmaha” Mieczysława Gwalberta Pawlikowskiego i „Zakopanoptikon” Andrzeja Struga - 9.50 – 10.10
dr Małgorzata Vražić (Zagrzeb)
Zakopiańczyk z wyboru, lovranin z konieczności - 10.10 – 10.30
dr Bohdan Tychołoz [Tykholoz], prof. LUN (Lwów)
Demiurdzy karpackich Aten: Stanisław Witkiewicz i Iwan Franko na skrzyżowaniach mitów i losów
10.30 – 11.15
Dyskusja
11.15 – 11.45
Poczęstunek
Zachwyt, trwoga, kontemplacja. Góry jako doświadczenie wewnętrzne
Prowadzenie: Kinga Nędza-Sikoniowska
- 11.45 – 12.05
dr Eliza Kącka (Warszawa)
„Mroczne Tatry”. Cztery świadectwa obcości - 12.05 – 12.25
mgr Lidia Kamińska (Kraków)
Zachwyt zmysłów, czyli afektywność impresjonizmu. O liryce tatrzańskiej Kazimierza Przerwy-Tetmajera - 12.25 – 12.45
dr hab. Małgorzata Domagalska, prof. UŁ (Łódź)
Gdy wieje wiatr… Tatry w polskim kryminale współczesnym
12.45 – 13.30
Dyskusja
13.30 – 14.00
Poczęstunek
Tatry kobiet
Prowadzenie: Bianka Rolando
- 14.00 – 14.20
dr Anna Pigoń (Wrocław)
Czy Giewont jest kobietą? O tatrzańskiej Feminie - 14.20 – 14.40
mgr Andrzej Chowaniec (Kraków)
Rola Tatr w kontekście postaci kobiecych w twórczości Kazimierza Przerwy-Tetmajera
14.40 – 15.25
Dyskusja
Spotkanie z autorkami książki oraz autorem muzyki do słuchowiska Krzysztofem Trebunią-Tutką
24 XI 2023 (PIĄTEK)
„Pępek świata”. Miejsca symbole
Prowadzenie: Kinga Nędza-Sikoniowska
- 9.30 – 9.50
mgr Maciej Krupa (Zakopane)
Motyw Giewontu w literaturze współczesnej - 9.50 – 10.10
mgr Wojciech Szatkowski (Zakopane)
„W stronę Pysznej” – schronisko na kartach książki zachowane
10.10 – 10.55
Dyskusja
10.55 – 11.25
Poczęstunek
Więcej niż podróż
Prowadzenie: Bianka Rolando
- 11.25 – 11.45
dr hab. Ewa Grzęda, prof. UWr (Wrocław)
Ramię w ramię z Chałubińskim. Opisy dróg na Łomnicę i do Morskiego Oka w relacjach Bronisława Rajchmana – uczestnika wycieczek odbytych „pod wodzą Tytusa Chałubińskiego” - 11.45 – 12.05
mgr Ewa Kolbuszewska (Wrocław)
Symbolika motywów akwatycznych w literackich opisach Tatr epoki romantyzmu - 12.05 – 12.25
dr hab. Karol Samsel (Warszawa)
„Dziennik podróży do Tatrów” Seweryna Goszczyńskiego w kontekście alpejskich dzienników podróżniczych XVIII i XIX wieku
12.25 – 13.10
Dyskusja
13.10 – 13.40
Poczęstunek
Tatry na przecięciu sztuk
Prowadzenie: Kinga Nędza-Sikoniowska
- 13.40 – 14.00
dr Magdalena Lachman (Łódź)
Współczesne opowieści o Tatrach w splocie słowa i obrazu - 14.00 – 14.20
mgr Magdalena Ewa Nosowska (Radom)
„(…) nie można lekceważyć aforyzmów. Jest to klapa bezpieczeństwa dla wysokiego ciśnienia myśli”. Utwór sceniczny „Król Nikodem” jako awangardowa inspiracja krajobrazem zakopiańskim - 14.20 – 14.40
Katarzyna Dębińska (Poznań)
Natura-słowo-obraz. Tatry w twórczości Rafała Malczewskiego
14.40 – 15.25
Dyskusja
25 XI 2023 (SOBOTA)
Udział wezmą:
- Teresa Bachleda-Kominek (Zakopane),
- Miłosz Biedrzycki (Kraków),
- Bianka Rolando (Poznań)
- Adam Wiedemann (Warszawa).
* W razie załamania pogody organizator zastrzega sobie prawo zmiany miejsca spotkania
Informacje dodatkowe
Wstęp wolny w ramach promocji Muzeum Tatrzańskiego
Organizator konferencji:
Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, www.muzeumtatrzanskie.pl
Miejsce:
Muzeum Kornela Makuszyńskiego, literacka filia Muzeum Tatrzańskiego im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem
(willa Opolanka, ul. Kazimierza Przerwy-Tetmajera 15, Zakopane)
Koordynatorki konferencji:
dr hab. Bianka Rolando
– prof. Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, poetka, artystka sztuk wizualnych. Autorka książek poetyckich i teoretycznych z zakresu sztuki, w 2024 roku ukaże się jej książka „Nasze Zakopane” (wyd. BOSZ). Zajmuje się badaniem relacji sztuki i literatury.
dr Kinga Nędza-Sikoniowska
– koordynatorka Muzeum Kornela Makuszyńskiego, filii Muzeum Tatrzańskiego. Bada kulturę miast XX wieku i jej związki z nowoczesnością. Autorka książki „Nowoczesne. O syberyjskich miastach okresu radzieckiego” (wyd. WUJ, 2021).
Kornel Makuszyński. Fotografia ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego