ZAKOPANE: ŚCIEŻKI TRADYCJI I WSPÓŁCZESNOŚCI

Wystawa Zakopane: ścieżki tradycji i współczesności

Klaudia Kot

Klaudia Kot tworzy swoistą podróż przez krajobraz kulturowy i naturalny, ukazując, jak sztuka ludowa może być reinterpretowana w kontekście współczesności. Inspiracją dla artystki były słowa Marcela Jousse’a, etnografa, który twierdził, że interpretacja jest tym, co nieustannie utrzymuje źródło przy życiu, a analiza pozwala na konstruktywną obecność dzieła. Właśnie te idee stały się motywacją do realizacji projektu, który balansuje na granicy sztuki i nauki, starając się ukazać głęboką więź między krajobrazem a twórczością artystyczną.

Artystka koncentruje się na krajobrazie, zarówno tym naturalnym, jak i kulturowym, zadając pytanie: czy krajobraz może być źródłem inspiracji dla sztuki ludowej? Dochodzi do wniosku, że twórczość ludowa nieodłącznie wiąże się z miejscem swojego powstania, z jego unikalnym charakterem i energią. Obserwując przestrzeń, bada zależności między sztuką dawną a współczesną, próbując uchwycić, w jaki sposób współczesne technologie mogą wzbogacić i przekształcić tradycyjne formy wyrazu.

Wystawa w Willi Koliba stanowi część czteroletniego projektu realizowanego pn. „Nowe sposoby dokumentacji i interpretacji artystycznej obszarów sztuki ludowej z wykorzystaniem współczesnych technologii”. Tym samym, Klaudia Kot podejmuje próbę odkrycia alternatywnych form dokumentacji i interpretacji sztuki ludowej poprzez wykorzystanie takich narzędzi jak fotografia, wideo art, skanowanie 3D, praca z dźwiękiem, tworzenie przestrzeni wirtualnych czy własnych map na kalkach kreślarskich. Proces twórczy obejmuje “zbieranie” materiałów w terenie, ich archiwizację oraz przekształcanie. Artystka następnie przenosi te materiały do przestrzeni wirtualnej, tworząc immersyjne doświadczenie dla odwiedzających wystawę, co pozwala im zanurzyć się w świat przekształconej “sztuki ludowej”.

Ważnym aspektem tego projektu jest jego interdyscyplinarność i transdyscyplinarność — Kot angażuje nie tylko sztukę, ale także nauki humanistyczne, takie jak etnologia, antropologia kultury czy etnografia. W ten sposób tworzy most między tradycyjnymi technikami artystycznymi a nowoczesnymi narzędziami interpretacyjnymi. Przełamuje stereotypowe postrzeganie sztuki ludowej jako zamkniętej i zdefiniowanej wyłącznie przez jej tradycyjne formy, poszerzając jej definicję o współczesne technologie i innowacyjne podejścia.

Artystka w swojej pracy nawiązuje do pojęcia friluftsliv, norweskiej koncepcji życia na świeżym powietrzu, które zakłada głęboki kontakt z naturą i powrót do fundamentalnych wartości egzystencjalnych. To właśnie poprzez wędrówki, zarówno fizyczne, jak i intelektualne, Kot wchodzi w dialog z przestrzenią, odnajdując w niej inspirację do swoich działań artystycznych. Jej podejście odwołuje się także do definicji mapy z lat 20. XX wieku, traktowanej nie tylko jako narzędzie do orientacji w terenie, ale jako materiał do twórczego opracowania i wszechstronnej interpretacji.

Kot eksploruje dziedzictwo sztuki ludowej zarówno z przeszłości, jak i jej współczesne formy, związane z nowymi technologiami, otwierając pole do artystycznej ekspresji tu i teraz. W swoim projekcie posługuje się różnorodnymi środkami wyrazu: fotomontażami, mapami, fotogrametrią, instalacjami, odlewami, rzeźbą w gipsie, wideo oraz wirtualną rzeczywistością. Tworzy w ten sposób nową przestrzeń, która łączy sztukę tradycyjną z jej nowoczesnymi interpretacjami. Przestrzeń ekspozycyjna staje się sama w sobie “wytworem”.

Wystawa “Zakopane: ścieżki tradycji i współczesności” to próba uchwycenia procesu poznawania i odkrywania Zakopanego, miejsca, które jest jednocześnie źródłem fascynacji i poszukiwania własnej tożsamości w kontekście jego tradycji i kultury. Kot, jako ktoś spoza tego regionu, przygląda się sztuce i kulturze z perspektywy osoby z zewnątrz, dostrzegając zarówno jej piękno, jak i pewną hermetyczność.

W swoich badaniach nad sztuką ludową Klaudia Kot zwraca także uwagę na Styl Zakopiański, który stanowi istotny element krajobrazu kulturowego Zakopanego i pojawia się w jej pracach jako wyraz lokalnej tożsamości i tradycji. Dążąc do odkrycia autentycznej kultury ludowej, artystka stara się pokazać, że sztuka ludowa nie jest jedynie zjawiskiem historycznym, ale żywą formą wyrazu, zdolną do ewolucji i adaptacji w odpowiedzi na zmieniające się realia współczesnego świata.

 

Kuratorka Zofia Radwańska 

Muzeum Stylu Zakopiańskiego w willi Koliba, ul. Kościeliska 18