Muzeum Taternictwa i Narciarstwa – powstanie kolejna filia Muzeum Tatrzańskiego
W dniu dzisiejszym (5 grudnia 2022) Muzeum Tatrzańskie zakupiło dawny budynek szkoły muzycznej położonej przy Parku Miejskim w Zakopanem (plac Niepodległości 6). Nieruchomość zastała pozyskana z przeznaczeniem na utworzenie 13-tej filii Muzeum – Muzeum Taternictwa i Narciarstwa, miejsca, którego stworzenie postulowano już od przeszło 100 lat.
Zakup zabytkowej willi od Gminy Miasta Zakopane został zrealizowany dzięki dofinasowaniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w wysokości 4 330 000,00 zł. oraz dotacji Województwa Małopolskiego w kwocie 1 000 000,00 zł.
Podczas uroczystego podpisania aktu notarialnego przez Zastępcę Burmistrza Miasta Zakopane Pana Tomasza Filara i dyrektora Muzeum Tatrzańskiego Michała Murzyna w gmachu głównym Muzeum Tatrzańskiego obecni byli także: Pan Premier, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotr Gliński oraz Dyrektor Departamentu Kultury i Dziedzictwa Narodowego Wojewódzkiego Urzędu Marszałkowskiego Pani Monika Gubała w zastępstwie Marszałka Województwa Pana Witolda Kozłowskiego i Członka Zarządu Województwa Małopolskiego Pani Iwony Gibas.
Budynek, będący przedmiotem sprzedaży, został wzniesiony w latach 1896–1898. Jest to przykład willi drewnianej, wybudowanej w stylu zakopiańskim. Do tej pory nie ustalono dokładnie kim był projektant i fundator budynku. W latach 1911–1912 roku dr Jan Gawlik (chirurg, ginekolog, dyrektor szpitala) prowadził na jego terenie klinikę chirurgiczną, przejętą następnie przez kolejnego dyrektora zakopiańskiego szpitala dra Gustawa Nowotnego (lekarz szpitala wojskowego w Zakopanem, lekarz TOPR). W latach 30. XX wieku budynek stał się własnością Zarządu Miejskiego. Mieszkał w nim ostatni przedwojenny burmistrz Zakopanego, inż. Eugeniusz Zaczyński i urzędnicy Zarządu Miejskiego. W czasie okupacji dom zajmował hitlerowski komisarz Hans Mals. Po wojnie w budynku mieściła się poradnia przeciwgruźlicza i ambulatorium, a od 1949 roku miejska szkoła umuzykalniająca, upaństwowiona rok później. Do 1989 roku budynek stanowił siedzibę Zakopiańskiej Szkoły Muzycznej. Potem mieściło się tu ognisko muzyczne. Następnie funkcjonowało w nim biuro zakopiańskiej „Solidarności” oraz licznych organizacji kombatanckich: Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, Związku Sybiraków, Towarzystwa Miłośników Lwowa, a także punkt konsultacyjny dla ofiar przemocy w rodzinie i dla osób uzależnionych, a na poddaszu mieszkania lokatorskie.
Nieruchomość została przeznaczona na stworzenie nowej filii Muzeum Tatrzańskiego poświęconej taternictwu i narciarstwu. Muzeum jest w posiadaniu bogatej kolekcji nart, w tym: narta Stanisława Barabasza z 1888 roku, narty Józefa Schnaidera z 1897 roku, narty Klimka Bachledy z 1902 roku, narty z wytwórni Zdyba, Bujaka, Zubka, braci Schiele, Fadena i innych. Ponadto w swoich zasobach posiada zbiory dotyczące historii turystyki, taternictwa, ratownictwa i eksploracji Tatr. Rodziny zakopiańskich sportowców wstępnie zadeklarowały pomoc w współtworzeniu Muzeum Taternictwa i Narciarstwa poprzez przekazanie cennych pamiątek. Z Zakopanem są związani również pierwsi zdobywcy szczytów tatrzańskich, światowej sławy sportowcy zimowi, himalaiści polscy, działacze społeczni związani z rozwojem taternictwa i narciarstwa, czy choćby przewodnicy wysokogórscy, ratownicy TOPR i GOPR.