Klub Czytelniczy w Opolance
Klub Czytelniczy w Opolance to cykliczne spotkania wokół tekstu – reprezentującego nie tylko literaturę piękną, ale i użytkową. Interesuje nas zarówno piśmiennictwo wprost dotyczące Tatr i Podtatrza (zwłaszcza tu powstałe), jak i naświetlające konteksty potrzebne dla lepszego rozumienia naszego regionu.
Zapraszamy do Muzeum Kornela Makuszyńskiego, literackiej filii Muzeum Tatrzańskiego!
Najbliższe spotkania:
„Cudnej mimozie – wstrętna pokrzywa”. Listy Kornela Makuszyńskiego do żony i teściów
8 I 2025 (środa), godz. 18.00
W urodziny Kornela Makuszyńskiego zapraszamy na spotkanie promujące długo oczekiwane wydanie listów pisarza do żony Janiny i teściów – Zofii i Antoniego Gluzińskich. Oryginały tej ciekawej i skrzącej się humorem korespondencji chroni archiwum Muzeum Tatrzańskiego.
Z autorką publikacji dr Justyną Staroń (Instytut Pamięci Narodowej) rozmawiać będzie dr Kinga Nędza-Sikoniowska (Muzeum Tatrzańskie).
Piękna pani. Biografia Marii z Koplewskich Piłsudskiej. Spotkanie z Mariuszem Kolmasiakiem
Zapraszamy na spotkanie z Mariuszem Kolmasiakiem, autorem biografii Marii z Koplewskich Piłsudskiej – działaczki niepodległościowej i pierwszej żony Józefa Piłsudskiego. Przypomnimy historię tej nietuzinkowej kobiety oraz jej związki z Zakopanem.
Szczegóły wkrótce!
Dotychczas odbyły się:
7 XI 2024, Piórka z gór. Spotkanie z okazji 120-lecia urodzin Jana Sztaudyngera
„Tak przezwyciężam cię, halny wichrze,
Że myślę sobie rzeczy najcichsze”.
(Jan Sztaudynger, Walka z wiatrem)
W roku 2024 obchodzimy 120. urodziny poety i fraszkopisarza Jana Izydora Sztaudyngera. Z tej okazji zaprosiliśmy Państwa do Klubu Czytelniczego w Opolance na spotkanie z jego radosną twórczością!
Którędy wiodły zakopiańskie ścieżki poety? Jak odmalowywał on w swoich fraszkach Tatry i Zakopane, górali i przyjezdnych?
Rozmowę z publicznością o związkach fraszkopisarza z Zakopanem poprowadziła Dorota Sztaudynger (Stowarzyszenia „Fraszka” im. Jana Sztaudyngera) oraz Kinga Nędza-Sikoniowska (Muzeum Tatrzańskie).
Link do wydarzenia: https://muzeumtatrzanskie.pl/piorka-z-gor-spotkanie-z-okazji-120-lecia-urodzin-jana-sztaudyngera-7-listopada/
31 VIII 2024, Góry – architektura – rekreacja. Spotkanie z Anną Syską
Na zakończenie wakacji zaprosiliśmy Państwa na opowieść o górskiej architekturze wypoczynkowej – nie tylko tej tatrzańskiej!
W Klubie Czytelniczym w Opolance gościliśmy Annę Syskę, badaczkę śląskiej architektury XX wieku, miłośniczkę żelbetu i architektury sportowej, pracującą na stanowisku Miejskiego Konserwatora Zabytków w Tychach. Przypomnieliśmy wypoczynkowy numer „Rekreacja” czasopisma „Autoportret. Pismo o dobrej przestrzeni” 1 [84] 2024, w którym znajduje się tekst prelegentki „Nowoczesny człowiek jest silny i wysportowany”.
Z omawianym tekstem można było zapoznać się osobiście w willi Opolanka oraz na stronie:
https://www.autoportret.pl/numery/rekreacja-pl/
Link do wydarzenia:
muzeumtatrzanskie.pl/gory-architektura-rekreacja-spotkanie-z-anna-syska-31-sierpnia/
5 VII 2024, Spotkanie wokół poematu Kornela Makuszyńskiego Pieśń o Ojczyźnie w stulecie jego publikacji
W ramach Zakopiańskiego Festiwalu Literackiego, w pierwszy festiwalowy dzień, w filii Muzeum Tatrzańskiego w willi Opolanka odbyło się spotkanie wokół stulecia wydania poematu „Pieśń o Ojczyźnie” Kornela Makuszyńskiego, które poprowadziła Kinga Nędza-Sikoniowska. Przypomnieliśmy ten mniej znany utwór poety i towarzyszące mu od samego początku spory. Licznie zgromadzona publiczność miała okazję zapoznać się z ciekawymi zbiorami naszego muzeum, takimi jak list kardynała Stefana Wyszyńskiego, w którym prymas Polski przesyłał wdowie Janinie Gluzińskiej-Makuszyńskiej swoje homilie zawierające cytaty z „Pieśń o Ojczyźnie”.
W tym roku na Zakopiańskim Festiwalu Literackim zagościły wszystkie 3 literackie muzea Zakopanego: Harenda – Muzeum Jana Kasprowicza, zabytkowy dom Jana Sztaudyngera oraz właśnie Muzeum Kornela Makuszyńskiego – filia Muzeum Tatrzańskiego. Do zobaczenia za rok!
Link do wydarzenia:
https://muzeumtatrzanskie.pl/muzeum-tatrzanskie-na-zakopianskim-festiwalu-literackim-2/
13 VI 2024, Wracam tam, gdzie początek. Spotkanie z Natalią Wirmańską
13 czerwca spotkaliśmy się wokół tekstu Natalii Wirmańskiej „Wracam tam, gdzie początek” – eseju towarzyszącego projektowi „Dziatki/Dziadki”.
Prezentowana na poddaszu willi Opolanka wystawa czasowa to cykl obrazów olejnych, obrazów dźwiękowych (soundscape’ów), nagrań terenowych oraz obiektów pozostających w relacji z konkretnymi miejscami domu i obejścia dziadków artystów Natalii i Macieja Wirmańskich.
Z pełnym tekstem eseju, nadal nieopublikowanego, można było zapoznać się w naszej filii w godzinach jej otwarcia. Spotkanie poprzedziło oprowadzanie po wystawie.
Szczegóły: https://muzeumtatrzanskie.pl/dziatki-dziadki-natalia-wirmanska-maciej-wirmanski/ ;
https://muzeumtatrzanskie.pl/wracam-tam-gdzie-poczatek/ ;
https://muzeumtatrzanskie.pl/klub-czytelniczy-w-opolance-wracam-tam-gdzie-poczatek-spotkanie-z-natalia-wirmanska/
12 IV 2024, Kopkowicz niepoznany. Historia architekta i jego realizacje. Spotkanie z Natalią Skiepko
12 kwietnia 2024 odbyło się spotkanie z Natalią Skiepko „Kopkowicz niepoznany. Historia architekta i jego realizacje”. Miejsce wydarzenia było nieprzypadkowe, gdyż willa Opolanka, w której mieści się Muzeum Kornela Makuszyńskiego, jest budynkiem autorstwa braci Kopkowiczów.
Spotkaliśmy się wokół artykułu autorki “Ciesiołka i modernizm. Wokół architektury drewnianej Franciszka Kopkowicza” (2023) oraz dwóch monografii architekta: “Ciesiołka wiejska i małomiasteczkowa” (1948) oraz “Ciesielstwo polskie” (1958).
Biuro architektoniczno-budowlane inż. Franciszka Kopkowicza w okresie międzywojennym było najprężniej działającą jednostką projektową w Zakopanem. Wspólnie z bratem Leonem zaprojektowali przeszło 150 budynków. W początkowej fazie twórczości dominowały modernistyczne gmachy, później zaczęły powstawać finezyjne, drewniane wille i pensjonaty. Po latach praktyki i zdobywanego doświadczenia, to właśnie ciesielstwo okazało się najbliższe sercu Franciszka Kopkowicza. Opublikował dwie książki: Ciesiołka wiejska i małomiasteczkowa oraz Ciesielstwo polskie. Wydawnictwa te do dziś stanowią fundament wiedzy dla zawodu cieśli. Jednocześnie postać architekta pozostaje praktycznie nieznana. Kim był, skąd przybył, co po sobie pozostawił, co udało mu się osiągnąć? W oparciu o materiały źródłowe na spotkaniu przedstawiony zostanie wizerunek inżyniera, który sam o sobie pisał: „jako jedyny w owym czasie architekt z pełnym wykształceniem wywarłem decydujący wpływ na polepszenie wykonawstwa budowli w Zakopanem”.
Wykład wygłosiła Natalia Skiepko – konserwator zabytków, absolwentka kierunku ochrona dóbr kultury Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, w latach 2016–2021 miejski konserwator zabytków w Zakopanem. Od 1 grudnia 2022 roku kierownik Centrum Architektury Drewnianej Narodowego Instytutu Dziedzictwa.
Link do wydarzenia:
https://muzeumtatrzanskie.pl/kopkowicz-niepoznany-historia-architekta-i-jego-realizacje-12-kwietnia/
22 III 2024, Listy Bronisławy Giżyckiej i Bronisława Piłsudskiego. O pionierach badań etnograficznych na Podtatrzu
22 marca 2024 odbyło się spotkanie z dr Magdaleną Kwiecińską (Dział Etnograficzny Muzeum Tatrzańskiego), które poprowadził Jacek Zięba-Jasiński (przewodnik tatrzański, popularyzator wiedzy o regionie i aktor). Tego wieczoru odczytał on również fragmenty listów Giżyckiej i Piłsudskiego.
W czasie spotkania usłyszeliśmy o historii kolekcjonerstwa etnograficznego na Podtatrzu, wyłaniającego się z korespondencji dwóch zasłużonych dla naszego regionu osób. Jedną z nich jest etnograf o międzynarodowej sławie Bronisław Piłsudski, który po prowadzonych badaniach terenowych na Sachalinie, gdzie był zesłany, zainteresował się kulturą górali i zainicjował powstanie w 1911 roku Sekcji Ludoznawczej Towarzystwa Tatrzańskiego (połączonej z Muzeum Tatrzańskim w 1918). Drugą jest mniej znana – mimo zasług – Bronisława Giżycka, na barkach której spoczęła działalność Sekcji w czasie nieobecności Piłsudskiego w Zakopanem: działalność zarówno kolekcjonerska, jak i organizacyjna, badawcza i popularyzatorska. Oprócz przybliżenia owych pionierskich dla podtatrzańskiej etnografii postaci, usłyszeliśmy również o barwnych i fascynujących czasach, w których przyszło im funkcjonować.
Fotorelacja ze spotkania dostępna jest na stronie: https://muzeumtatrzanskie.pl/listy-gizyckiej-i-pilsudskiego/
Na stronie tej znajduje się również omawiany tekst dr Magdaleny Kwiecińskiej pt. Listy Bronisławy Giżyckiej i Bronisława Piłsudskiego w sprawie Sekcji Ludoznawczej Towarzystwa Tatrzańskiego, („Wierchy” 2023, za 2021, nr 87)
19 I 2024, Worochta – drugie Zakopane przedwojennej Polski. Z historii turystyki i narciarstwa w Karpatach Wschodnich – spotkanie z drem Janem Skłodowskim
19 stycznia 2024 gościliśmy w willi Opolanka dra Jana Skłodowskiego, który wygłosił wykład poświęcony perle przedwojennej turystyki, Worochcie.
Dzisiaj Worochta to miejscowość na terenie Ukrainy. Przed II wojną światową była jednym z najpopularniejszych uzdrowisk II Rzeczpospolitej, a jej popularność nie ustępowała popularności Zakopanego. Luksusowe pensjonaty, restauracje i dancingi ściągały turystów nawet z odległej Japonii. Turyści przybywali licznie, a ogólnopolska prasa chętnie komentowała ich poczynania. Wykład okraszony został materiałami archiwalnymi z bogatych zbiorów Autora.
Nagranie ze spotkania dostępne jest na stronie: https://www.youtube.com/watch?v=r68jqAGYwdA
Informacje o spotkaniu dostępne są na stronie: https://muzeumtatrzanskie.pl/worochta-drugie-zakopane/ oraz https://muzeumtatrzanskie.pl/wyklad-dra-jana-sklodowskiego-worochta-drugie-zakopane-przedwojennej-polski/
8 XII 2023, Wieczór pamięci Andrzeja Skupnia-Florka
8 grudnia 2023 w Muzeum Kornela Makuszyńskiego, filii Muzeum Tatrzańskiego, odbył się wieczór pamięci wybitnego poety ludowego Andrzeja Skupnia-Florka, który poprowadził Andrzej Skupień, zastępca dyrektora Muzeum Tatrzańskiego.
2 grudnia minęła 50. rocznica śmierci poety, gawędziarza i społecznika. Tego dnia w Opolance nie zabrakło wspomnień, anegdot, śpiewu i, co najważniejsze, poezji. Dziękujemy wszystkim uczestnikom za obecność oraz za kultywowanie pamięci o tym wyjątkowym podhalańskim twórcy. Na wielkie uznanie zasługują najmłodsi, którzy recytowali wybrane utwory poety.
Tego wieczoru w naszej filii odbyło się również uroczyste wręczenie nagród laureatom XXIV konkursu fotograficznego „Tatrzańska Jesień 2023”, organizowanego przez Tatrzańską Agencję Rozwoju, Promocji i Kultury. Laureatom gratulujemy!
Link do wydarzenia:
https://muzeumtatrzanskie.pl/wieczor-pamieci-andrzeja-skupnia-florka/
8 XI 2023, Góry – polityka – pamięć. Świat komunistyczny w relacjach członków Klubu Wysokogórskiego Kraków. Spotkanie z Michałem Kuryłowiczem
8 listopada 2023 odbyło się kolejne spotkanie Klubu Czytelniczego w Opolance. Tym razem zaprosiliśmy Państwa na spotkanie z doktorem Michałem Kuryłowiczem (Uniwersytet Jagielloński), który przybliżył nam efekty projektu badawczego „Góry – polityka – pamięć. Świat komunistyczny w relacjach członków Klubu Wysokogórskiego Kraków”.
Impuls do realizacji projektu wyszedł z rozmów z członkami Koła Taterników Seniorów, działających przy Klubie Wysokogórskim, wspominających okres intensywnej działalności wspinaczkowej przed 1989 rokiem oraz barwne wówczas życie klubowe. Ten bodziec wsparty został przez studia nad zgromadzonymi w bibliotece KW Kraków źródłami archiwalnymi. Nieoczekiwanym – i zarazem najsilniejszym – impulsem okazało się pokaźne archiwum domowe Janusza Baryły, które trafiło do Klubu wiosną 2022 roku. Projekt stanowi próbę wyodrębnienia komponentów pojęcia komunizm (jako systemu władzy, biurokratycznego porządku społecznego, struktury ekonomicznej) oraz ujawnienia sposobów percepcji różnych systemów komunistycznych na podstawie relacji członków Klubu Wysokogórskiego Kraków, realizujących swe cele górskie w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej oraz w państwach tzw. bloku wschodniego (Bułgaria, Czechosłowacja, Jugosławia, Kuba, Związek Radziecki) do 1991 roku.
Doświadczanie przejawów systemu komunistycznego w różnych krajach pozostawało dla członków KW Kraków elementem wtórnym względem realizacji głównego celu – górskiego. Obecnie, z perspektywy czasu i nabranego doświadczenia życiowego, staje się trzonem przekazywanych wspomnień. Stąd w realizacji badań zasadne jest wprowadzenie i określenie elementów składowych pojęcia “pamięć środowiskowa” oraz wskazanie jego relacji wobec pojęć: pamięć indywidualna, pamięć pokoleniowa.
W wyniku projektu, oprócz publikacji, powstała też strona internetowa, na której sukcesywnie udostępniane są kolejne materiały. Zachęcamy do czytania:
https://gory-polityka-pamiec.id.uj.edu.pl/
Link do wydarzenia:
https://muzeumtatrzanskie.pl/gory-polityka-pamiec/
3 X 2023, Belczenko – Szymborska. Polsko-ukraiński wieczór poetycki w willi Opolanka
To w Zakopanem 3 października 1996 roku Wisławę Szymborską „zaskoczyła wiadomość o Nagrodzie Nobla”. Choć wydarzenie to wywróciło życie poetki do góry nogami, otrzymując nawet miano „tragedii sztokholmskiej”, my świętujemy je z dumą! Z tej pięknej okazji spotkaliśmy się w literackiej filii Muzeum Tatrzańskiego na polsko-ukraińskim wieczorku poetyckim.
3 października 2023 gościliśmy kijowską poetkę Natalię Belczenko, która tłumaczy na język ukraiński twórczość polskiej noblistki. Porozmawialiśmy zarówno o spotkaniach pani Belczenko z poezją Szymborskiej, jak i o jej własnych wierszach.
Wieczór poprowadziła dr Kinga Nędza-Sikoniowska.
Link do wydarzenia:
https://muzeumtatrzanskie.pl/belczenko-szymborska-wieczor-poetycki-w-willi-opolanka/
30 IX 2023, Zakopane połowy XX wieku w świetle korespondencji Janusza Domaniewskiego – przyrodnika, muzealnika, literata
Kogo chciał zabić Janusz Domaniewski? Ochrona Tatr i ploteczki, kolekcje muzealne i brydż, narty i kwerendy!
30 października 2023 zainaugurowaliśmy w Muzeum Kornela Makuszyńskiego, literackiej filii Muzeum Tatrzańskiego nowy cykl spotkań – Klub Czytelniczy. O nowej publikacji „Memorabilia Zoologica” (Nowa Seria 8, 2023, Muzeum Tatrzańskie a ochrona przyrody. Korespondencja Janusza Domaniewskiego w latach 1921–1952) opowiadał prof. dr hab. Dariusz Iwan (kierownik Muzeum Zoologicznego w Warszawie) i dr Marcin Warchałowski (Dział Przyrodniczy Muzeum Tatrzańskiego). Spotkanie poprowadził Maciej Krupa.
Wydarzenie odbyło się w ramach obchodów Dnia Seniora.
Za transmisję online dziękujemy portalowi Kultura Podhala.
Link do wydarzenia:
https://muzeumtatrzanskie.pl/zakopane-polowy-xx-wieku-w-swietle-korespondencji-janusza-domaniewskiego-przyrodnika-muzealnika-literata/